Czat inwestorski z Bartłomiejem Krupą, prezesem zarządu Votum SA (15.05.2023)

Bartłomiej Krupa: Jak wskazał Rzecznik Generalny TSUE w opinii w sprawie C-504/19 w sprawie hiszpańskiej: „Deklarowanym celem wszystkich reform w obszarze uregulowania sektora bankowego, które przeprowadzono od kryzysu finansowego z 2008 r., jest (…) położenie kresu tzw. „moral hazard” w sektorze finansowym i utrzymanie publicznych kosztów ratowania banków na jak najniższym poziomie.”
Prawo unijne podkreśla ochronę konsumentów i zgodnie z zasadą efektywności regulacje krajowe nie mogą tej ochrony niweczyć. Działanie tego modelu obrazuje przykład węgierski, gdzie ustawa nie pozbawiła możliwości dochodzenia roszczeń w sądzie.
W kontekście rekordowych zysków odnotowywanych przez niemal wszystkie banki jakakolwiek pomoc publiczna lub ograniczenie konstytucyjnych praw konsumentów musiałoby budzić szeroki sprzeciw społeczny i wydaje się mało prawdopodobne. Banki podobnie jak swego czasu ubezpieczyciele zaprzepaściły przynależność im pojęcia „instytucji zaufania publicznego”.
Lobbing banków za rozwiązaniem ustawowym jest motywowany chęcią generowania jak najwyższych zysków, kosztem kredytobiorców. Warto przypomnieć, że w roku 2019 Związek Banków Polskich wskazywał, że „Praktycznie przymusowa konwersja kredytów walutowych będzie zamianą ryzyka walutowego na realne ryzyko stopy procentowej oznaczające wyższe raty kredytów, co w przyszłości może stać się powodem podobnych roszczeń klientów wobec banków oraz właścicieli banków względem Skarbu Państwa.”
https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/oszczedzanie/zbp-krytykuje-tzw-ustawe-frankowa-wystosowal-list-do-poslow-i-senatorow/f3vqtz8

Bartłomiej Krupa: W całym zamieszaniu wywołanym tą niefortunną uchwałą na szczęście data jej wydanie miało miejsce tuż przed majówką, kiedy to liczba wyznaczonych terminów sądowych była znacznie niższa. Aktualnie obserwujemy, że sądy dostosowują się do treści uchwały, uzupełniając składy sędziowskie z 1 sędziego do 3, co zapewnia ich normalne funkcjonowanie. Co warte podkreślenia, odroczone lub odwołane terminy rozpraw w związku z treścią uchwały SN, będą rozpoznawane w pierwszej kolejności, tak aby strony postępowania nie oczekiwały zbyt długo na nowy termin rozpraw. Dlatego w dłuższym wymiarze nie spodziewamy się istotnego spowolnienia postępowań drugoinstancyjnych, a co za tym idziemy wydawania orzeczeń prawomocnych dla naszych klientów.

Bartłomiej Krupa: Do 26 kwietnia 2023 r., tj. uchwały Sądu Najwyższego, wyroki w zdecydowanej większości zapadały w składzie jednoosobowym, zgodnie z "ustawą covidową". Warto dodać, że wbrew pojawiającym się obiegowym opiniom w zakresie możliwości nieważności wyroków wydanych w takich składach, składy te są zgodne z obowiązującą ustawą, a to właśnie niezgodność składu orzekającego z ustawą jest przesłanką do nieważności.
Wydaje się zatem, że po raz kolejny narracja bankowa zmierza do eskalacji trudności piętrzących się przed frankowiczami, aby odwieźć ich od dochodzenia swoich praw w sądzie.

Bartłomiej Krupa: Zgodnie z treścią przyjętej uchwały zaczyna ona obowiązywać od dnia jej przyjęcia, tj. od 26.04.2023 r. W takim układzie wyroki zapadłe przed tą datą nie będą dotknięte nieważnością postępowania. Co więcej, w naszej opinii również wyroki wydane po tej dacie w składzie jednego sędziego nie będą dotknięte tą wadą, gdyż sądy działają na podstawie obowiązującej ustawy.
Obserwujemy natomiast, że sądy zachowawczo dokonają rozszerzenia składów sędziowskich przy jednoczesnym zachowaniu kolejności rozpoznawanych spraw.

Bartłomiej Krupa: Dnia 26 kwietnia 2023 r. zgodnie z utrwalonym zwyczajem przekazaliśmy inwestorom informację o jednej ze znaczących składowych wyniku. Polityka informacyjna spółki zakłada szeroką komunikację z rynkiem publicznym i dążymy do ujawniania w możliwie najszybszym czasie informacji, które mogą być istotne dla naszych akcjonariuszy. W raporcie bieżącym numer 14/2023 poinformowaliśmy, że przychody z umów z klientami wynikające z wynagrodzenia należnego z tytułu wyroków zasądzających w I instancji wyniosły około 40 mln zł, generując w tej części wynik netto w wysokości około 26 mln zł.

Co istotne zgodnie z MSSF 15 wynik ten prezentowany jest w oparciu o metodę zmiany stanu salda. Oznacza to, że grupa rozpoznaje przychód z nieprawomocnych wyroków pierwszej instancji w wysokości stanowiącej określony procent wartości przedmiotu sporu lub określony procent kwoty kredytu oddanej do dyspozycji, skorygowanego o wartość niezrealizowanych wyroków drugiej instancji.

Przychody są wyłączane z identyfikacji w tej pozycji zgodnie z MSSF 15 po przepływie pieniężnym, stanowiącym realizację wyroku (nie ma w tym przypadku znaczenia data wyroku sądu). W 2023 r. obserwujemy zdecydowane przyspieszenie liczby wydanych wyroków prawomocnych, skutkujących przepływem gotówki. Bezprecedensowe przyspieszenie przepływów pieniężnych spowodowało, że odnotowaliśmy je zarówno do wyroków zapadłych w okresie bieżącym (zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji), jak i w okresach wcześniejszych, co wywołało swego rodzaju kumulację i wyłączenie z naliczeń MSSF15. Wyłączenia te nie pomniejszają całościowego przychodu a jedynie jego prezentację w tym aktywie.

Należy podkreślić, że w pierwszym kwartale 2023 roku sytuacja operacyjna spółki uległa poprawie w zakresie szeregu czynników determinujących całościowy wynik. Należą do nich: rosnąca liczba nowych kontraktów, wyroków sądów I oraz II instancji a także posiedzeń sądowych. O wszystkich tych danych zgodnie z polityką firmy informowaliśmy rynek w raportach miesięcznych.

Bartłomiej Krupa: Jeszcze w maju.

Bartłomiej Krupa: Zgodnie z polityką dywidendy może ona wynieść od 25 proc. do 50 proc. zysku netto Grupy Kapitałowej Votum przyporządkowanemu podmiotowi dominującemu, jednak nie więcej niż 100 proc. zysku netto Votum SA. Zysk netto GK VOTUM wyniósł w 2022 r. 80,08 mln zł, natomiast zysk VOTUM 35,9 mln zł. Tym samym kwota 35,9 mln zł stanowi górną granicę w zakresie naszej polityki dywidendy.
W mojej ocenie walne zgromadzenie akcjonariuszy będzie skłonne zdecydować o wypłacie najwyższej w historii VOTUM dywidendy i rozpocznie tym samym trend na najbliższe lata. Zgodnie z przepisami, walne zgromadzenie akcjonariuszy musi odbyć się jeszcze w czerwcu, tak więc w zakresie szczegółów trzeba uzbroić się w cierpliwość.

Bartłomiej Krupa: W naszej historii występowało już wypłacanie dywidendy w transzach i w okresie dynamicznego przyrostu przepływów pieniężnych takie rozwiązanie pozwala na wyjście naprzeciw oczekiwaniom Inwestorów poprzez wypłatę większą niż w przypadku jednorazowego transferu.

Bartłomiej Krupa: Budżet Miedzi Legnica należy do najniższych w Ekstraklasie. Decyzje w zakresie budżetu na przyszły rok nie zostały jeszcze podjęte.

Bartłomiej Krupa: Cały czas obserwujemy wysokie zainteresowanie naszą ofertą i rekomendację od klientów wygrywających procesy sądowe. Doświadczenie pokazuje, że przed tak kluczowymi wydarzeniami jak wyrok TSUE, który zapadnie 15 czerwca, część klientów wstrzymuje swoje decyzje, więc na wolumen kontraktów patrzę bardziej w wymiarze kwartalnym, zwłaszcza, że mieliśmy długą majówkę i część naszych spotkań z klientami przesunęło się.

Bartłomiej Krupa: Jak już wskazałem, nasz raport bieżący nie był prognozą wyników, a jedynie szacunkiem jednej składowej tychże wyników. Z oczywistych względów pozostaje uzbroić się w cierpliwość i oczekiwać na wyniki IQ 2023, które będą opublikowane 26 maja. Warto zwrócić uwagę na znaczący przyrost wyroków prawomocnych i przepływów pieniężnych, które nie były przedmiotem wspomnianego raportu, a mają znaczący wpływ na to, co zobaczymy 26 maja.

Bartłomiej Krupa: Ujednolicenie oferty podnosi standard ochrony klientów VOTUM do tego, jaki oferujemy obecnie. Kiedy otwieraliśmy projekt bankowy, sytuacja rynkowa nie była kształtowana przez takie czynniki jak pozwy banków o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału, negocjacje ugodowe, czy liczne kolejne pytania sądów krajowych do TSUE. Warto również przypomnieć, że dla pierwszych frankowiczów bardziej prawdopodobne było uzyskanie tzw. odfrankowienia, czyli usunięcie klauzuli abuzywnej i utrzymanie w obrocie umowy kredytu na wskaźników LIBOR+PLN. Orzecznictwo ukształtowało się jednak znacznie korzystniej w kierunku nieważności. Te wszystkie czynniki wpływały na ewolucję naszej oferty i uważamy, że prekursorom tej walki po prostu należy się docenienie ich zaangażowania poprzez upgrade do aktualnej oferty. Wiemy, że to nie jest typowe działanie w biznesie, ale my nie zajmujemy się typową działalnością. Zrównoważenie relacji do klientów i akcjonariuszy to właśnie to, czego zabrakło bankom, a my nie powtórzymy tego błędu. Pomimo zwrotnego transferu przychodów do klientów przekraczającego 10 mln zł spodziewamy się po raz kolejny wyznaczyć rekord wyników rocznych w 2023 r.

Bartłomiej Krupa: Mamy ograniczony dostęp do informacji, ale zestawiając nasze dane dotyczące wyroków z raportami giełdowymi banków widać powtarzającą się prawidłowość wskazującą na nasz około 30-proc. udział w rynku. Obecnie pozyskujemy miesięcznie pięciokrotnie więcej nowych kontraktów, niż te, które kończymy prawomocnym wyrokiem sądowym. W tym zakresie do „sufitu” jeszcze długa droga.

Bartłomiej Krupa: Reprezentujemy blisko 40 tysięcy frankowiczów. Dla 10 tysięcy spośród nich uzyskaliśmy wyroki I instancji i warto przypomnieć, że w 98 proc. są to rozstrzygnięcia korzystne. Oczywiście, wartości te są dynamiczne - każdego miesiąca pozyskujemy przeszło tysiąc kolejnych kontraktów. Miesięczna liczba wyroków I instancji nie osiągnęła jeszcze tej wartości, ale jestem pewien, że to kwestia najbliższych kwartałów.

Bartłomiej Krupa: Od 18 lat cywilizujemy rynek ubezpieczeniowy, a od 6 rynek bankowy. Zagadnienie kredytów frankowych dotyczy ponad 900 tys. polskich rodzin. Do tej pory pomogliśmy rozpocząć uwolnienie się z toksycznej relacji z bankiem blisko 40 tys. Ku naszemu zaskoczeniu nie wszyscy frankowicze zdają sobie sprawę z przysługujących im roszczeń i poziomu prawdopodobieństwa wygranej w sądzie. Dotarcie do nich może zająć nam nawet więcej czasu, niż dotychczasowe działania w tym obszarze. Biorąc pod uwagę czasochłonność procesów sądowych, zagadnienie to będzie źródłem naszych przychodów jeszcze w latach trzydziestych dwudziestego pierwszego wieku. Nie można wykluczyć, że banki pójdą po rozum do głowy i zaniechają kosztownych i z góry zdanych na porażkę apelacji. W takim scenariuszu windykacja roszczeń powinna ulec przyspieszeniu.

Bartłomiej Krupa: Grupa Votum jest notowana na GPW od 2010 r., a od 2011 r. systematycznie wypłaca dywidendę. Jedynie w latach 2017 oraz 2019 spółka zasiliła kapitał rezerwowy i nie wypłaciła dywidendy. Również te środki w kwocie blisko 17 milionów złotych mamy zamiar skierować do akcjonariuszy. Dotychczasowe wypłaty każdego roku były bliskie lub równe wynikowi jednostkowemu Votum SA. Spółka posiada politykę dywidendy praktycznie niezmienną w swych założeniach od roku 2019. Perspektywy i sytuacja operacyjna spółki pozwalają na planowanie kontynuacji dotychczasowej polityki.

Bartłomiej Krupa: W dobie rekordowo wysokich stóp procentowych przewalutowanie kredytu przy jednoczesnych historycznych szczytach kursu CHF brzmi jak wejście z deszczu pod rynnę. Co znamienne banki oferują okresowo stałą stopę procentową, tak więc na 5 lat po zawarciu ugody warunki te są zamrożone. Frankowicze, którzy od 15 lat spłacają kredyty, mają obecnie wyższe zadłużenie niż w dacie zaciągania kredytu. Banki, które przegrywają blisko 100 proc. spraw, a w niektórych bankach dokładnie 100 proc., nie prezentują otwartej postawy względem swoich klientów i oferowaniu nieatrakcyjnych finansowo w stosunku do wyroków ugód towarzyszy automatyczne apelowanie przegrywanych spraw i pozywanie klientów o tzw. bezumowne korzystanie z kapitału.

Bartłomiej Krupa: Bazując na dotychczasowym orzecznictwie TSUE oraz jego podejściu do ochrony konsumenta jako słabszej strony stosunku prawnego w relacji z bankiem, możemy zakładać brak podstaw do dochodzenia przez banki roszczeń od klientów w przedmiocie bezumownego korzystania z kapitału. W zakresie dodatkowych roszczeń mogących przysługiwać kredytobiorcom, cierpliwie czekamy na rozstrzygnięcie tego zagadnienia przez Trybunał. Należy jednak dodać, że przedmiotem roszczeń naszych klientów nie jest wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, a stwierdzenie nieważności wadliwej umowy i usunięcie skutków tego stanu rzeczy poprzez wzajemne rozliczenia. W związku z tym, nawet gdyby TSUE nie podążał w tym zakresie za opinią rzecznika generalnego Collinsa, sytuacja naszych klientów będzie równie dobra jak dotychczas.

Bartłomiej Krupa: Nie wchodząc w meandry naszej strategii procesowej pozostaje mi skonkludować, że jest skuteczna w co najmniej 98 proc. Precyzyjne zdefiniowanie liczby prowadzonych spraw dotyczących kredytów spłaconych jest o tyle utrudnione, że jest to wartość dynamiczna i w związku z postępującymi spłatami zmienia się każdego miesiąca. Na przykładzie spraw Getin Noble Banku mogę stwierdzić, że jest to dziesięć do kilkunastu procent. Wydaje się, że wartość ta będzie rosła wraz ze wzrostem świadomości tej grupy klientów. W odróżnieniu od kredytobiorców każdego miesiąca odczuwających uciążliwości wykonywania abuzywnej umowy, w tym przypadku mamy więcej edukacyjnej pracy do wykonania.

Bartłomiej Krupa: Księgowanie przychodów i zysków w oparciu o MSSF15 determinuje przyjęcie nomen omen standardów i użyteczność informacji, które z nich wynikają pozostaje poza naszym wpływem. Będziemy dążyć do jak najpełniejszego informowania naszych akcjonariuszy i unikania sytuacji nadinterpretacji przekazywanych przez nas informacji.

Bartłomiej Krupa: W ślad za dynamicznym przyrostem wyroków prawomocnych obserwujemy przyrosty przepływów pieniężnych. Zjawisku temu sprzyja również coraz częstsze odmawianie przez SN przyjęcia skarg kasacyjnych, a także standaryzacja procesów rozliczeniowych, do których w początkowym okresie banki w ogóle nie były przygotowane. Datę wypłaty dywidendy determinują nie tylko możliwości wynikające z tempa generowania gotówki, ale również dynamika wzrostu kosztów, co w sytuacji inflacyjnej nabiera nowego znaczenia. Jestem przekonany, że WZA właściwie zważy wszystkie te czynniki.

Bartłomiej Krupa: Przebieg dzisiejszego czatu wskazuje na to, że właśnie segment spraw bankowych budzi najwięcej pytań od naszych inwestorów. Zapewne wpływ na to ma zarówno jego udział w generowanych przychodach jak i dynamika rozwoju. Nie zmienia to faktu, że jesteśmy jako GK VOTUM zdywersyfikowani i kilkanaście procent przychodów pochodzi z działalności innych segmentów, które wciąż będziemy rozwijali.

Bartłomiej Krupa: Trudno zgodzić mi się ze stwierdzeniem, dotyczącym utraty wiarygodności. W dacie wydania decyzji o przymusowej restrukturyzacji Getin zareagowaliśmy natychmiast, przyjmując najbardziej pesymistyczny scenariusz. Wykonaliśmy operację korekty przychodów, przekazując naszym inwestorom pełne informacje o portfelu spraw Getin i ich wpływie na wynik Spółki. Sam proces eliminacji przychodów uzyskiwanych z success fee jak również KZP był konsultowany z audytorem, natomiast skupieni na merytorycznym znaczeniu tego zdarzenia, nie doprecyzowaliśmy aspektów technicznych dotyczących prezentacji. W trakcie badania uzgodniliśmy korekty prezentacyjne. Co do ponownego rozpoznania przychodów success fee ze spraw Getin Noble Bank, oparliśmy się na potwierdzonej praktyce i podejściu naszych klientów do rozliczenia wynagrodzenia, co we wcześniejszym okresie było nieuzasadnione.

Bartłomiej Krupa: Z dostępnych dla mnie informacji mogę stwierdzić, że sektor bankowy odnotowuje rekordowe zyski. Wynikają one po części z rekordowych rat wpłacanych przez frankowiczów, na co składa się szczególnie wysoki kurs CHF i rosnące stopy procentowe w Szwajcarii. Wszelkie dalej idące oceny byłyby spekulacją, na którą sobie nie pozwolę, uznając że właściwy do zajmowania stanowiska w tym obszarze jest KNF.

Bartłomiej Krupa: Przedsiębiorcy frankowi stanowią znacznie mniejszą grupę kredytobiorców w porównaniu z konsumentami, zawierającymi umowy kredytowe na zakup nieruchomości dla własnych celów mieszkaniowych. Dlatego od początku zakładaliśmy, że wolumen pozyskiwanych kontraktów w tym zakresie będzie niższy niż w przypadków umów zawieranych z osobami fizycznymi. Z drugiej strony wartość kredytów frankowych, udzielanych na cele związanie z prowadzoną działalnością gospodarczą jest znacznie wyższa, co powoduje, że suma korzyści dla klientów w przypadku prawomocnego wyroku w zakresie stwierdzenia nieważności sięga od kilkuset do nawet kilku milionów złotych, w przypadku najwyższych kredytów. Aktualnie pozyskujemy w granicach 20-30 takich kontraktów miesięcznie. Jeśli chodzi o kredyty złotowe, to w kręgu naszego zainteresowania są jedynie kredyty PLN z oprocentowaniem ustalanym jednostronną decyzją zarządu banku oraz tzw. „kredyty Alicja”, które nie stanowią istotnej pozycji w wolumenie miesięcznej sprzedaży Grupy, ale jest cennym uzupełnieniem oferty dla klientów, którzy szukają takiej pomocy na rynku.

Bartłomiej Krupa: Udzielając odpowiedzi na to pytanie należy ująć dwie sytuacje, w których rozróżnimy konieczność rozliczenia się klienta z bankiem w zakresie udostępnionego kapitału. Drugim natomiast aspektem jest eliminacja nieuczciwej umowy z obrotu prawnego i zmniejszenie salda zadłużenia do spłaty, tj. do wartości nominalnej kwoty kredytu.
W przypadku pierwszego aspektu, klient jest przez nas informowany o konieczności rozliczenia się z bankiem. Jeżeli suma rat nie jest równa kwocie udostępnianego kredytu, klient musi liczyć się z dopłatą brakującej części kwoty. Z naszych obserwacji wynika, że odsetek kredytów, które nie zostały spłacone nominalnie jest niewielki, co też przekłada się na mniejsze ryzyko kredytobiorców. Warto dodać, że czas trwania procesu sądowego generuje odsetki ustawowe o znacznej wysokości i to one właśnie mogą stanowić źródło środków do rozliczenia się z bankiem w opisanej sytuacji. W kontekście drugiego aspektu, każdy z kredytobiorców odniesie korzyść, gdyż odda do banku tylko nominalną kwotę kredytu, a nie wartość którą wskazuje bank, ustaloną w oparciu o abuzywny mechanizm przeliczeniowy.

Bartłomiej Krupa: Niezmiennie i konsekwentnie powiększam swój udział w akcjonariacie podobnie jak szerokie gronie współpracujących ze mną managerów. Amplituda cen akcji, które nabywaliśmy waha się w przedziale 4-50 zł. Zwykliśmy nie dokonywać transakcji w okresach zamkniętych ;)

Bartłomiej Krupa: Przy obecnej wysokości rat kredytów CHF rozliczenia, które mieliby zrobić nasi klienci na rzecz banków są coraz niższe, lub w ogóle nie występują. Nie wydaje się zatem, aby było zasadne zaspokojenie potrzeby, która wydaje się być wirtualna. Kredyty frankowe wciąż należą do najlepiej spłacanych i nie zmienia tego ujęcie w statystykach odstąpienia od płatności wynikającego z prawomocnego postanowienia sądu.

Bartłomiej Krupa: W mojej ocenie banki prowadzą politykę zniechęcania swoich klientów do doprowadzania umów do stanu zgodnego z prawem. Umacnia to ich narrację o rzekomo lukratywnej ugodzie w kontrze do kosztownego i długotrwałego procesu. W rzeczywistości bank składając apelację uiszcza 5 proc. wartości przedmiotu sporu i ponosi koszty swojej kancelarii, aby w 98-100 proc. przegrać.

Bartłomiej Krupa: Rachunek prawdopodobieństwa na to wskazuje.

Bartłomiej Krupa: Pracujemy nad tym. Waga ustaleń w takich przypadkach wymaga komunikowania w formie raportu ESPI.

Bartłomiej Krupa: Nasza pozycja rynkowa opiera się o kompleksowość usługi, budowaną przez 18 lat wiarygodność oraz niezaprzeczalne wyniki. Pojawiające się na rynku oferty za „0 złotych” nie są w mojej ocenie konkurencyjne, jeśli uwzględni się całościową ocenę skutków zawarcia takiej umowy. Rosnące koszty obsługi pracy będą wpływały również na ceny usług i każdy frankowicz zlecając prowadzenie swojej sprawy powinien dokonać wyboru adekwatnego do wagi tego zagadnienia. Nie odnotowujemy, aby pojawianie się ofert mających konkurować ceną, skutkowało odpływem klientów od VOTUM.

Bartłomiej Krupa: Votum Energy SA, jako dystrybutor Columbus Energy SA ma w swojej ofercie szerokie spektrum produktów związanych z OZE, odpowiadające potrzebom rynku. Formuła partnerstwa z Columbus Energy SA powoduje, że skupiamy się w tym obszarze wyłącznie na rozwoju sieci.