Czat inwestorski z Bartłomiejem Krupą, prezesem zarządu Votum SA (18.12.2023)

Bartłomiej Krupa: Począwszy od 2011 roku spółka jedynie w roku 2018 i 2020 nie wypłaciła dywidendy, przeznaczając wypracowany zysk na kapitał rezerwowy z zamiarem wypłaty dywidendy w przyszłości. Do roku 2022 dywidendy plasowały się na poziomie kilkudziesięciu groszy. Począwszy od wyniku za rok 2022 zmieniają się one o rząd w skali i naszą ambicją jest, aby przez najbliższe lata wynosiły one po kilka złotych rocznie. Do roku 2022 wypłaciliśmy łącznie tytułem dywidendy 52 mln zł, zaś w samym 2023 r. wypłacimy 30 mln zł. Zdolność do wypłaty dywidendy generują w szczególności przepływy pieniężne wynikające z prawomocnych wyroków w sprawach frankowych. W tym zakresie odnotowujemy w ostatnich miesiącach nowe rekordy, a ostatnie wyroki TSUE pozwalają oczekiwać zarówno wyższych wypłat tytułem odsetek, jak i zwiększenia dynamiki płatności. Co istotne, wynik jednostkowy, który jest podstawą ustalenia maksymalnego poziomu dywidendy, nie ogranicza poziomu jej wypłaty w przyszłym roku, w związku z odłożeniem na kapitał rezerwowy blisko 17 mln na ten cel. Naszą intencją jest szybsza wypłata dywidendy w roku 2024 i nie wykluczamy wykorzystania uprawnienia zarządu do wypłaty zaliczkowej dywidendy również za rok 2024 w końcowej jego części.

Bartłomiej Krupa: Problem Frankowiczów jest rozwiązywany przez orzecznictwo TSUE i sądów krajowych. Mamy w porządku prawnym akty regulujące sytuację Frankowiczów – kodeks cywilny i dyrektywę 93/13. Jedna z pierwszych decyzji nowego Ministra Sprawiedliwości podkreśla zasadę pierwszeństwa stosowania prawa UE, trudno zatem wyobrazić sobie akt prawa krajowego, który ograniczyłaby jej skuteczność. Nie wydaje się, aby pozostawała racjonalna przestrzeń dla nowej legislacji w tym obszarze, a jednocześnie banki odnotowały 180% wzrostu zysków r/r, co czyni ich lobbing oparty o katastroficzne wizje mało wiarygodnym. Po ostatnich wyrokach TSUE, sytuacja Frankowiczów uległa kolejnej znaczącej poprawie, a tym samym zostało coraz mniej do zrzeczenia się przez banki w ramach ewentualnej ugody.

Bartłomiej Krupa: Podobnie jak w sprawach kredytów indeksowanych i denominowanych do waluty obcej, w sprawach kredytów konsumenckich pobieramy opłatę wstępną, opłatę za stawiennictwo na posiedzeniu sądowym oraz success fee. Określenie zysku jest utrudnione o tyle, że proces prowadzenia spraw i kosztów z tym związanych rozciąga się na kilka lat i w przypadku spraw frankowych koszty te obciążały wyniki GK Votum począwszy od roku 2017. Współmierność prezentowania przychodów i kosztów w tym zakresie wynika z MSSF15, zgodnie z którym w ślad za zaksięgowanymi już kosztami (w szczególności osobowymi), prezentujemy w bieżących okresach przychody wynikające z uzyskiwanych wyroków I instancji pomniejszanych o wskaźnik skuteczności 98% oraz skorygowanych o wartość utraty pieniądza w czasie.

Bartłomiej Krupa: Art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim literalnie wskazuje na szereg możliwych wad w umowie, które skutkują tym że kredytobiorca musi zwrócić jedynie kapitał udostępniony mu przez bank, a skutkiem – sankcją tych wad jest zwolnienie od obowiązku zapłaty odsetek, stąd mówi się o sankcji kredytu darmowego. Obok zagadnień, które moglibyśmy uznać za błędy techniczne, wskazuje się również sytuacje, w których bank nadużywa swojej dominującej pozycji w relacji z konsumentem. Najpowszechniejszą, a jedocześnie brzemienną w skutki jest ujęcie w kwocie od której nalicza się odsetki nie tylko realnie udostępnionego kapitału, ale również prowizji, ubezpieczeń i innych opłat inicjacyjnych. W ten sposób bank, który powinien zarobić dwukrotnie: na prowizjach i odsetkach, zarabia trzykrotnie: na prowizjach, odsetkach i odsetkach od prowizji.

Bartłomiej Krupa: Pierwsze testy produktu w sieci sprzedaży rozpoczęliśmy w październiku i od samego początku widzimy bardzo duże zainteresowanie. Przełożenie tego zainteresowania na miesięczne wolumeny sprzedaży musi być oczywiście następstwem pełnego wdrożenia cyklu szkoleń i przygotowania zespołu. Wydaje się wielce prawdopodobne, że już w I półroczu 2024 r. będziemy odnotowywać miesięcznie liczby kontraktów nieustępujące sprawom frankowym, aby w kolejnych miesiącach wyraźnie je przekroczyć.

Bartłomiej Krupa: W trzech kwartałach bieżącego roku dorównaliśmy zyskowi netto całego roku 2022, a publikowane w raportach miesięcznych tendencje dotyczące wyroków sądów I i II instancji, które w największym stopniu determinują bieżące wyniki, jasno wskazują, że wchodzimy w fazę szczytowych zysków, w której będziemy pozostawali w najbliższych kwartałach.

Bartłomiej Krupa: Oceniam, że ostatnie wyroki TSUE stanowią mobilizację dla kolejnych grup Frankowiczów, a jednocześnie ewidentnie ugody bankowe tracą impet. W związku z tym jak najbardziej jest w naszym zasięgu zawarcie w roku 2024 liczby kontraktów odpowiadającej średniej z ostatnich lat.

Bartłomiej Krupa: Dotychczasowe działania Ministerstwa Sprawiedliwości należy oceniać pozytywnie w zakresie dbania o interes konsumentów, w tym spraw frankowych. W tym obszarze można wyróżnić dwa obszary, w których ministerstwo wspierało Frankowiczów. Do pierwszej należy zaliczyć składanie w imieniu kredytobiorców skarg nadzwyczajnych do Sądu Najwyższego, który w tym przypadku występuje w roli Prokuratora Generalnego. Drugi związany jest z przedstawieniem pozytywnego stanowiska do TSUE w sprawach frankowych. Nowy minister jeszcze jako Rzecznik Praw Obywatelskich, aktywnie występował w obronie praw Frankowiczów, chociażby w sztandarowej sprawie państwa Dziubak i jest dla mnie oczywiste, że jest osobą konsekwentną w swoich poglądach.

Bartłomiej Krupa: Wśród spraw przez nas prowadzonych około 10% to sprawy dot. kredytów spłaconych. Spodziewam się, że w kolejnych okresach, udział tych spraw będzie rósł.

Bartłomiej Krupa: Mamy zamiar intensywnie pracować do ostatnich dni roku, ale okres świąteczny ma swoją specyfikę. Tak więc przesądzanie o wolumenie sprzedaży byłoby obecnie przedwczesne. Jeśli chodzi o raporty miesięczne w sprawach bankowych, prezentowana przez nas suma kontraktów obejmuje wszystkie rodzaje umów, w tym sprawy kredytów złotówkowych. Wyodrębnienie poszczególnych typów spraw traktuję jako cenną wskazówkę i jeśli zarząd podejmie, za moją rekomendacją, taką uchwałę, w przyszłym roku nasze raporty będą jeszcze bardziej szczegółowe.

Bartłomiej Krupa: Nie zdziwię się, jeśli pierwsze wyroki sądów I instancji pojawią się w drugiej połowie 2024 r., zwłaszcza, że właściwe rzeczowo w tym sprawach są sądy rejonowe, nieobciążone sprawami frankowymi. Realnego przełożenia success fee na nasze wyniki nie należy jednak spodziewać się wcześniej niż od roku 2025.

Bartłomiej Krupa: W roku 2023 będziemy mieli kilkudziesięcioprocentowy wzrost sprzedaży, w stosunku do roku 2022, w którym mieliśmy 20% wzrost sprzedaży w stosunku do roku 2021. Nie dostrzegam tu tendencji spadkowej.

Bartłomiej Krupa: Korekta wykonana w 3Q, wyłączająca 100% przychodów ze spraw klientów Getin, była wynikiem konserwatywnego podejścia, z uwagi na brak wiedzy co do tego, w jaki sposób będą zachowywać się sądy oraz klienci banku Getin. Rzeczywistość "poGetinowa" zweryfikowała nasze stanowisko w sprawie uzyskania potencjalnych przychodów. Sądy wydają kolejne wyroki w sprawach Getin, zarówno w I jak i II instancji, a klienci po wygranych procesach, niezależnie od uzyskania przepływu z banku, regulują płatności za należne nam honorarium. W oparciu o tę wiedzę, ponownie ujmujemy przychody, jednakże wyłącznie w części wynikającej z success fee. Co do KZP, którego płatnikiem powinny być banki, w dalszym ciągu uznajemy 100% ryzyko braku windykacji, wynikające z regulacji prawnych.
W sprawozdaniu za rok 2022 w porozumieniu z audytorem zmieniono prezentację i wyłączenie wyroków Getin zaprezentowaliśmy jako odpis w pozycji pozostałych kosztów operacyjnych , a nie jako zmniejszenie przychodów. Począwszy od sprawozdania finansowego za 1Q 2023, ponowne uwzględnienie success fee ze spraw getinowych w aktywach z tyt. MSSF 15 prezentowane jest poprzez odwrócenie odpisu, a więc w pozycji pozostałe przychody operacyjne.

Bartłomiej Krupa: Aktualnie, każdego miesiąca wygrywamy w I instancji około 900 spraw, zaś prawomocnie blisko 300 i liczby te rosną. To najlepsze dowodowy naszej skuteczności. Ugruntowana pozycja rynkowa powoduje, że Votum jest wśród Frankowiczów najbardziej rozpoznawalną marką i oczywiście jesteśmy beneficjentem tej sytuacji.

Bartłomiej Krupa: Patrząc przez pryzmat spraw frankowych można stwierdzić, że z roku na rok świadomość konsumentów wzrasta, co jest dobrym prognostykiem na przyszłość. Rzeczywiście, widzimy potrzebę uświadamiania konsumentów, że kredyty konsumenckie mogą mieć wady prawne. W sprawach frankowych proces budowania świadomości naruszeń prawa trwał kilka lat, a obecnie świadomość ta jest powszechna. Mamy zamiar powtórzyć ten proces, tym bardziej, że niewątpliwie pojęcie banku jako „instytucji zaufania publicznego” uległo nie tyle inflacji, co hiperinflacji. Na poziom wiedzy Frankowiczów, istotny wpływ wywarły orzeczenia TSUE. W przypadku spraw kredytów konsumenckich również spodziewamy się orzeczeń na szczeblu UE, które wpłyną na wiedzę konsumentów.

Bartłomiej Krupa: Bazując na danych liczbowych prezentowanych przez BIK można przyjąć, że potencjał rynku kredytów konsumenckich sięga blisko 16 mln czynnie spłacanych umów, z czego samych kredytobiorców gotówkowych jest na rynku ponad 7 mln. Potencjał rynku jest zatem co najmniej siedmiokrotnie większy niż w projekcie spraw frankowych, a zaznaczę, że dopiero badamy ten obszar rynku usług bankowych i tworzymy nasze rekomendacje prowadzenia spraw, które z czasem będą ulegały rozszerzeniu jak to miało miejsce we frankach.
Analizując te dane oraz raporty BIK i KNF w przedmiocie udzielonych kredytów gotówkowych można zauważyć, że najczęściej udzielanymi kredytami są te o wartości pomiędzy 50 000 zł – 100 000 zł na okres od 5 do 10 lat. Nasze pierwsze analizy wykonane na podstawie przyjętych spraw wskazują, że średnia kwota kredytu wynosi ok. 91 000 zł, a średnia wartość roszczeń pieniężnych zgłaszanych w reklamacjach oscyluje w graniach 32 000 zł.

Bartłomiej Krupa: Podobnie jak prezes Piotr Krupa, chciałbym przebiec maraton, choć oczywiście nie pretenduje do czasów jakie On osiąga. A na poważnie, w zakresie biznesu, otwieramy nową linię o strategicznym znaczeniu i mamy zamiar dynamicznie ją rozwijać bez szkód dla efektywności naszej wiodącej linii produktowej tj. obsługi spraw Frakowiczów.

Bartłomiej Krupa: Właściwie od 18 lat zajmujemy się one-off’ami i z racji przedmiotu naszej działalności jest to wpisane w jej istotę. Średnia wartość obsługiwanej przez nas sprawy w projekcie SKD, póki co pozytywnie nas zaskakuje. Spodziewaliśmy się napływu spraw o stosunkowo niskiej wartości, a tymczasem wartość kredytu z dotychczas pozyskanych spraw wynosi średnio 91 tys.

Bartłomiej Krupa: Decyzje w zakresie wypłaty dywidendy podejmuje Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy. Jego dotychczasowe uchwały tworzą spójny kierunek, w którym Spółka zmierza od wielu lat. Oczywiście Spółka inwestuje w rozwój organiczny, w tym w szczególności w nowy segment dający perspektywę atrakcyjnych wyników w kolejnych latach. Jeśli pomimo tego Spółka generuje nadwyżki pieniężne, to dywidenda jest naturalnym sposobem ich dystrybucji.

Bartłomiej Krupa: Granica 1000 wyroków I instancji rzeczywiście wciąż jeszcze przed nami, ale wydaje się, że dużo zmieniają ostatnie wyroki TSUE, które odciążą polskie sądy od odbierania bezprzedmiotowych oświadczeń konsumentów i rozpatrywania wniosków o zatrzymanie ze strony banków.

Bartłomiej Krupa: Aktualnie Grupa Kapitałowa VOTUM obsługuje ponad 47 tys. spraw bankowych, z czego blisko 39 tys. znajduje się na etapie sądowym. W zakresie uzyskanych wyroków, około 17 tys. orzeczeń stanowią wyroki I instancji, natomiast 3,7 tys. to wyroki prawomocne. W stosunku do 2022 r. liczba wyroków sądów I instancji w tym roku wzrosła o 68%, a wyroków sądów II instancji o 215%. W 2024 r. roku spodziewamy się wzrostu liczby wyroków pierwszej instancji do 1 tys. w miesiącu oraz dynamicznego wzrostu orzeczeń prawomocnych, skutkujących rozliczeniem klientów z bankiem i przepływem pieniężnym.

Bartłomiej Krupa: Wbrew tezom, na które można natknąć się w sprawozdaniach banków, nie prowadzimy „agresywnej kampanii reklamowej”. Komunikujemy naszą usługę w szczególności w mediach elektronicznych, ale nie wykluczamy innych form reklamy. Pierwsze testy bilbordów nie dały satysfakcjonujących wyników, więc mało prawdopodobne jest abyśmy stosowali tę formę masowo.

Bartłomiej Krupa: Zgodnie z polityką dywidendy na lata 2022 – 2024 zarząd będzie rekomendował w zależności od bieżącej sytuacji gospodarczej i ekonomicznej Spółki wypłatę dywidendy lub buy-back wynoszącą od 25% do 50% zysku netto Grupy Kapitałowej VOTUM przyporządkowanej podmiotowi dominującemu, jednak nie więcej niż 100% zysku netto Votum S.A., lub będzie rekomendował przeznaczenie całego lub części zysku netto na kapitał rezerwowy utworzony z przeznaczeniem na wypłatę dywidendy.
W praktyce jesteśmy w tym zakresie od lat dość przewidywalni.

Bartłomiej Krupa: W roku 2024 na pewno będziemy mierzyć się z dynamicznym przyrostem zatrudnienia, w związku z otwarciem nowego projektu. Staramy się oferować atrakcyjne warunki dla naszej kadry, tworząc nowoczesne środowisko pracy oparte o model hybrydowy.

Bartłomiej Krupa: Na bazie ponad 250 przyjętych do opracowania spraw, średnie success fee wynosi ok 8700 zł netto na sprawę. Wynagrodzenie to nie uwzględnia czynnika uzależnionego od czasu trwania procesu jakim są ustawowe odsetki za opóźnienie, od których spółce również przysługuje wynagrodzenie. Po ostatnich wyrokach TSUE, odsetki powinny być liczone konsumentowi od daty wezwania do zapłaty, więc za cały czas trwania postpowania sądowego. Do powyższych składników należy doliczyć koszty zastępstwa procesowego, który będę wynosiły 3600 zł brutto za I instancję oraz 1800 zł brutto za II instancję. Mając doświadczenie w sporach z bankami, możemy spodziewać się dwuinstancyjnego postępowania.
Na koniec nie możemy zapominać, że spółka za przyjęcie sprawy pobiera wynagrodzenie wstępna, które w zależności od wariantu może wynosić odpowiednio od 2499 zł brutto, poprzez 3790 zł do 4999 zł brutto.

Bartłomiej Krupa: Niezawisłość sądów daje prawo do wydania niekiedy egzotycznych rozstrzygnięć opartych o zapatrywania konkretnego składu orzekającego. Dwuinstancyjność sądów służy korygowaniu takich błędów. Orzecznictwo jest ugruntowane o czym świadczy odsetek spraw wygnanych, które w naszym przypadku w zakresie wyroków II instancji wynosi w niektórych miesiącach nawet 100%. Oczywiście mamy świadomość tego, że w niektórych przypadkach sprawy w I instancji są oddalane, co związane jest ze stanowiskiem konkretnego składu orzekającego. Zgodnie z naszymi obserwacjami takich składów jest już coraz mniej, ale wciąż się zdążają. W takich przypadkach składamy w imieniu klienta apelację, które co do zasady zmieniają niekorzystne orzeczenie zgodne z żądaniami zgłoszonym w pozwie lub uchylają wyrok do ponownego rozpoznania. W zakresie statystyk i uzyskiwanych wyroków istotne są orzeczeni sądu II instancji, gdy to nich dochodzi do rozliczenia klienta z bakiem i spółką.

Bartłomiej Krupa: Ośrodki w Lublinie, Katowicach i Rzeszowie rozwijają się najdynamiczniej, zatrudniając 50-70 prawników. Formalnie została również wyodrębniona kancelaria w Poznaniu i planujemy kolejne ośrodki. Projekt frankowy pozwolił nam pozyskać wielu wybitnych prawników co jest nasza przewagą już obecnie, a także stwarza perspektywy atrakcyjnej współpracy na przyszłość.

Bartłomiej Krupa: Zainteresowanie ofertą w modelu z opłatą wstępną, która zapewnia rentowność od samego początku prowadzenia projektu jest na tyle duże, że w tej chwili nie mamy powodów, aby transferować środki w kierunku cesji.

Bartłomiej Krupa: W samym listopadzie liczba nowych kontraktów w projekcie SKD wyniosła 125. Jeśli dynamika zawierania umów utrzyma się do końca grudnia na obecnym poziomie, to powinniśmy podwoić tę liczbę. Od nowego roku wprowadzimy narzędzia teleinformatyczne, które usprawnią proces rejestracji nowych spraw kredytów konsumenckich, podobnie jak w sprawach frakowych, co w połączeniu z intensyfikacją działań szkoleniowych naszych struktur sprzedażowych, szeroką rekrutacją oraz zwiększeniem aktywności edukacyjnej w mediach tradycyjnych i społecznościowych, powinno wydatnie przełożyć się na wolumen zawieranych kontraktów.

Bartłomiej Krupa: Charakter umowy z klientem kredytu/pożyczki SKD jest taki sam jak umowy z klientem frankowym, a zatem przychody będą prezentowane zgodnie z MSSF 15. Pierwsze ujawnienie będzie miało miejsce w momencie, kiedy wartość naliczeń honorarium po wyrokach I instancyjnych będzie istotna, a pierwsze wskaźniki skuteczności będą wiarygodnie oszacowane na określonej próbie wyroków.

Bartłomiej Krupa: Obecnie po wyroku II instancji, praktyką jest zawieranie porozumienia kompensacyjnego, którego model wypracowywaliśmy z poszczególnymi bankami w tym roku. Zachodzą uzasadnione podstawy, aby oczekiwać pozytywnych zmian po ostatnich wyrokach TSUE.

Bartłomiej Krupa: Wielość danych, które przetwarzamy pozwala zgodnie z nasza strategią korzystać z efektu skali i głębokiej specjalizacji. Na obecnym etapie mówienie o szerokim zastosowaniu AI byłoby zdecydowanie nadmiarowe, ale automatyzacja i wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań teleinformatycznych wyróżnia nas na tle naszych konkurentów. Na naszych czatach, dla klientów - Frankowiczów, systematycznie pojawia się po kilkaset osób. Korzystamy również z social mediów jako formy komunikacji z potencjalnymi klientami i mogę się pochwalić, że wypracowaliśmy już na YouTube format, który ma co tydzień kilkutysięczne audytorium. https://www.youtube.com/@votumfinancehelp/videos

Bartłomiej Krupa: Myślę, że - nie powtarzając prawniczych tez - najbardziej obrazowo efekty finansowe orzeczeń TSUE oddaje ich wpływ na faktyczne kwoty zasądzane na rzecz Frankowiczów.
W przykładowej sprawie z listopada 2018 r. z roszczeniem na poziomie 300 tys. zł i wypłatą odnotowaną w grudniu 2023 r., różnica w wysokości należnych odsetek ustawowych za opóźnienie wyniosłaby około 106 tys. zł. Oczywiście wszystko zależy od parametrów danej sprawy i czasu trwania postępowania, ale można przyjąć, że dzięki wyrokom TSUE z grudnia 2023 r., Frankowicze zyskują średnio po kilkadziesiąt tysięcy złotych z tytułu odsetek ustawowych na opóźnienie na każdej sprawie.