Królewskie złoto na GPW. 9 najważniejszych rzeczy, jakie musisz wiedzieć o debiutującym ETC

Warszawska giełda przygotowała nie lada gratkę dla fanów inwestowania w złoto. Do listy dostępnych instrumentów już niebawem dołączy ETC (Exchange Traded Commodities), czyli produkt zapewniający ekspozycję inwestycyjną na fizyczne złoto zdeponowane w brytyjskiej Mennicy Królewskiej (The Royal Mint). Dotychczas za pośrednictwem warszawskiej giełdy surowce były dostępne przede wszystkim z wykorzystaniem produktów strukturyzowanych, które odwzorowują co prawda indeksy towarowe, opierają się jednak na instrumentach pochodnych i nie są zabezpieczone fizycznie. Alternatywą jest oczywiście kupno złota w sztabkach i monetach w różnego rodzaju firmach czy mennicach, oraz dostępne u poszczególnych brokerów ETF-y, fundusze czy akcje firm produkujących złoto. 30 sierpnia inwestycja w złoto stanie się dużo prostsza. Co więcej, ETC oparte na złocie fizycznym jawi się jako potencjalny gamechanger. Emitent nie tylko gwarantuje zabezpieczenie inwestycji w prawdziwym złocie, a także daje możliwość jego dostawy na życzenie klienta.

ETC, czyli ETF w świecie surowców

ETC to najczęściej instrumenty pasywne, które działaniem przypominają ETF-y, jednak są tworzone i oferowane jako instrumenty dłużne najczęściej z pełnym zabezpieczeniem fizycznym. Podobnie jak ETF-y mają otwartą strukturę, niskie koszty, przejrzysty proces wyznaczania kursu i niskie opłaty. Kluczowa różnica dotyczy struktury prawnej – instrumenty ETC są klasyfikowane jako instrumenty dłużne, a nie fundusze inwestycyjne. Z powodu braku jednolitych regulacji w Unii Europejskiej w ramach konwencji rynkowej wykształciły się zwyczajowe zasady funkcjonowania tych instrumentów.

Podobnie jak w przypadku ETF-ów, dla instrumentów ETC występuje zwykle niezależny depozytariusz odpowiedzialny za przechowywanie aktywów bazowych i sprawowanie nad nimi kontroli. Takie rozwiązanie służy ograniczeniu ryzyka emitenta, gdyż prawa inwestorów są często w pełni zabezpieczone fizycznymi aktywami przechowywanymi przez takiego zewnętrznego depozytariusza. Ponadto proces tworzenia i umarzania instrumentów ETC ściśle odzwierciedla zasady obowiązujące w odniesieniu do funduszy ETF. W większości przypadków instrumenty ETC netto można wygenerować dopiero po nabyciu instrumentu bazowego (takiego jak dany towar). Dodatkowo, obrót instrumentami ETC odbywa się przy udziale animatorów rynku, którzy czuwają nad tym, by giełdowy kurs ETC odpowiadał wartości aktywów przechowywanych w depozycie.

ETC to alternatywna klasa instrumentów – daje ekspozycję na ciągle rosnącą paletę surowców i indeksów surowcowych, takich jak energia, metale szlachetne, tzw. soft commodities (np. pszenica, kawa, cukier, kakao) oraz produkty rolne. Ich popularność szybko rośnie na świecie. Na giełdzie dostępne są dla każdego inwestora indywidualnego posiadającego standardowy rachunek inwestycyjny.

Kto jest emitentem debiutującego ETC?

Za ETC na złoto odpowiada irlandzka platforma HANetf. To ona w lutym 2020 r. we współpracy z brytyjską Mennicą Królewską wprowadziła na rynek instrument oparty na fizycznym kruszcu. HANetf to dość nowy i stosunkowo nieduży gracz na rynku pod względem wartości aktywów, jeśli porównywać go z takimi markami jak Lyxor, iShares czy Invesco. W swoim portfolio oprócz ETC na fizyczne złoto ma szereg innych instrumentów, w tym na kryptowaluty, energię eklektyczną czy uprawnienia do emisji CO2. Firma posiada zezwolenie wydane przez Bank Centralny Irlandii i podlega jego regulacjom.

ETC od HANetf jest denominowany w dolarach amerykańskich. Jeden ETC odpowiada wartości 0,01 uncji złota. Przy obecnym kursie za równowartość 19 dolarów (po przeliczeniu na PLN) można kupić jeden w The Royal Mint Responsibly Sourced Physical Gold ETC. Instrument śledzi cenę SPOT fizycznego złota i według dostępnych statystyk, robi to dość wiernie.

Złoto z mocnym aspektem ESG

Instrument, który niebawem zadebiutuje na GPW, zapewnia ekspozycję inwestycyjną na fizyczne złoto, które zostało pozyskane w sposób odpowiedzialny. To oznacza, że kruszec pochodzi z legalnych źródeł, a jego duża część to złoto ze zweryfikowanego recyklingu. Pod tym względem to jedyny taki ETC dostępny obecnie na rynku. Firma na starcie otrzymała 170 mln USD finansowania od Quintet Private Bank, aby pozyskiwać złoto z używanych smartfonów i laptopów. Dodatkowo kruszec pochodzi z regionów wolnych od konfliktów. Tu warto nadmienić, że po wybuchu wojny na Ukrainie firma zaprzestała pozyskiwania złota z Rosji i wymieniła 60 posiadanych rosyjskich sztabek.

Złoto z królewskiej mennicy

Złoto, na którym oparty jest nowy instrument, jest przechowywane i strzeżone w skarbcu brytyjskiej Mennicy Królewskiej w Llantrisant w Walii i regularnie kontrolowane przez niezależnego audytora. Są to sztabki złota London Bullion Market Association (LBMA) kategorii Good Delivery. Wyłącznym właścicielem Royal Mint jest Skarb Państwa Jego Królewskiej Mości. Mennica jest jedną z najstarszych na świecie i ma monopol na produkcję brytyjskiej waluty, wszelkiego rodzaju oznaczeń Wielkiej Brytanii, a także odpowiada za produkcję jednej z najpopularniejszych monet bulionowych, czyli brytyjskiej Brytanii.

Ile kosztuje ETC

Jak przy każdej inwestycji, istotną kwestią są koszty, spready i prowizje. W ETF-ach i podobnych produktach opłaty za zarządzanie są przeważnie niskie. W przypadku The Royal Mint Responsibly Sourced Physical Gold ETC TER (Total Expense Ratio, czyli koszty zarządzania rocznie) wynosi 0,25 proc., co mieści się w branżowej średniej. Oczywiście w polskich biurach maklerskich znajdziemy tańsze instrumenty ETC oparte na fizycznym złocie jak Invesco Physical Gold czy iShares Physical Gold ETC, gdzie TER wynosi 0,12 proc. Mimo to jak na polskie realia stawka wydaje się atrakcyjna, szczególnie uwzględniając zalety w postaci odpowiedzialnego pozyskiwania złota, czy bezpieczeństwo wynikające z wykorzystania instytucji mennicy państwowej.

Oprócz tego nie można zapomnieć, że każda inwestycja wiąże się z tzw. spreadem ofertowym. To różnica między ceną kupna, a ceną sprzedaży jaka jest aktualnie na rynku. Mniejsze spready najczęściej związane są z wyższą płynnością instrumentu (jest wiele ofert kupna i zakupu więc te są bliżej siebie). Na GPW w Warszawie regulaminowe zasady obrotu i zapewniania płynności przez animatorów są takie same, jak dla ETF-ów. Podobnie również istnieje obowiązkowy udział animatora rynku, zapewniającego płynność podczas sesji. Pozostaje mieć nadzieję, że – podobnie do zagranicznych ETF-ów – również i spready na RMAU będą atrakcyjne dla inwestorów.

Jak kupić ETC na GPW?

Instrument znajdziemy pod symbolem „ETCGLDRMAU„. Handel ETC będzie odbywał się na takich samych zasadach, jak handel akcjami. Obowiązują te same godziny sesji (od 9:05 do 17:05) i różne typy zleceń. Warto dodać, że na GPW ETC będą dostępne nie tylko poprzez zwykły rachunek inwestycyjny, ale również poprzez IKE/IKZE.

Jak wymienić ETC na fizyczne złoto?

Tym, co z pewnością wyróżnia ETC od HANetf, jest możliwość wymiany instrumentu na fizyczny kruszec. Inwestujący w ten produkt mają możliwość wymiany go na sztabki lub monety bulionowe prosto ze skarbca zlokalizowanego w Walii. W tym celu konieczny jest bezpośredni kontakt z emitentem i złożenie tzw. formularza wykupu, gdzie podajemy m.in. liczbę posiadanych instrumentów i produkt jaki chcemy otrzymać.

Tu trzeba zaznaczyć, że wymiana słono kosztuje i jest możliwa na produkty oferowane przez The Royal Mint. Do wyboru są monety Britannia (pakiet 10 szt.) i Suwereny (pakiet 25 szt.) oraz złoto w sztabkach o różnej wadze. W praktyce, aby wymienić posiadane ETC na kruszec musimy uzbierać liczbę instrumentów odpowiadających wartości uncji danego produktu. To oznacza, że posiadając kilka, kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt instrumentów ETC nie wymienimy ich na żaden z dostępnych produktów.

Ile kosztuje wymiana ETC na fizyczne złoto?

Wymiana ETC na złoto to dość droga przyjemność. Z informacji uzyskanych od HANetf wynika, że minimalna wartość wykupu musi wynosić 20 tys. USD, czyli ok. 82,7 tys. zł (zakładając bieżący kurs 4,136). Przy operacji pobierana jest opłata administracyjna, która wynosi maksymalnie 600 euro (blisko 2,67 tys. zł). To koszty administracyjne związane z przetwarzaniem wykupu oraz weryfikacją CDD/AML. Opłata ta jest wymagana przed przetworzeniem jakiegokolwiek formularza wykupu. Dodatkowo trzeba też pokryć koszt dostawy złota (informacja ustalana indywidualnie). Po złożeniu formularza i uiszczeniu opłaty rozpoczyna się weryfikacja CDD/AML przez administratora emitenta. Proces trwa od 2 do 4 tygodni. Po jego pozytywnym zakończeniu złoto wysyłane jest do właściciela w przeciągu 3-5 dni roboczych.

Firma zwraca też uwagę, że im mniejsze rozmiary niż standardowa sztabka złota LBMA, tym wyższa cena produktu niż ta wyrażona wprost poprzez kurs złota na rynku. Przy monetach i małych sztabkach wliczany jest koszt pracy związany z biciem monety. HANetf szacuje, że wynosi on 3-7 proc. wartości produktu w zależności od jego wagi.

Wysokie koszty wymiany powodują, że inwestorzy rzadko korzystają z opcji wymiany. Według doniesień prasowych, pierwsza tego typu operacja miała miejsce na przełomie lutego i marca bieżącego roku. Jedna z instytucji finansowych wymieniła część posiadanych ETC na jednouncjową sztabkę złota.

Ryzyko walutowe

ETC na złoto będzie notowane na GPW w polskiej walucie. To znaczy, że inwestor na żywo będzie widział cenę instrumentu wyrażoną w PLN. Warto jednak przypomnieć, że walutą bazową ETC jest dolar amerykański, a to oznacza inwestycja będzie wystawiona na ryzyko walutowe. Podobny zabieg zastosowano przy akcjach spółek zagranicznych notowanych na GlobalConnect. Dla inwestora oznacza to, że w praktyce stopa zwrotu z inwestycji będzie wypadkową aktualnej ceny złota na giełdzie i kursu dolara.