W IKE/IKZE na koniec 2024 r. leżało blisko 35 mld zł
Na przestrzeni 2024 r. suma środków na IKE zwiększyła się o 4,14 mld zł do 22,8 mld zł. Na IKZE suma wpłat wyniosła 2,66 mld zł, co dało łączną kwotę 12,1 mld zł na koniec ub. roku. Samych rachunków też przybyło. Według danych KNF, w 2024 r. liczba IKE urosła o 12,2 proc. r/r do 964,6 tys., a IKZE o 15,2 proc. do 593,1 tys.
Średnia wpłat na IKE wyniosła 7,3 tys. wobec rocznego limitu wpłat na poziomie 23,47 tys. zł, a w wypadku IKZE – 6,7 tys. zł, z czego 5,9 tys. zł dla osób objętych rocznym limitem 9,4 tys. zł i 11,2 tys. zł dla limitu 14 tys. zł.
Ulgi podatkowe zachęcają do oszczędzania na emeryturę
Rosnąca popularność obu rachunków nie dziwi. Indywidualne konto emerytalne (IKE) oraz indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) to instrumenty długoterminowego oszczędzania na emeryturę w ramach dobrowolnego III filaru. Ich największą zaletą są ulgi podatkowe, czyli możliwość uniknięcia tzw. podatku Belki. Zgodnie z przepisami, w Polsce wynosi on 19 proc. i obejmuje zyski z inwestycji na giełdach, z lokat czy z tytułu dywidend. IKE i IKZE to furtki pozwalające uniknąć podatku pod warunkiem, że nie wypłacimy środków przed osiągnięciem określonego wieku. W wypadku IKE wypłata bez podatku jest możliwa po ukończeniu 60. roku życia lub do zakończenia 55. roku życia w przypadku wcześniejszych uprawnień emerytalnych. Przy IKZE trzeba poczekać dłużej – do ukończenia 65. roku życia i pod warunkiem, że dokonamy wpłaty środków na konto co najmniej przez okres 5 lat.
Drugi ważny wątek podatkowy związany z IKE/IKZE dotyczy dywidend i odsetek od obligacji. Standardowo, gdy spółka informuje, że wypłaci w danym roku np. 1 zł dywidendy na akcję, to podaje wartość brutto. W praktyce na standardowy rachunek maklerski wpływa 0,81 zł, czyli wartość po potrąceniu podatku (netto). Pozostała część (19 groszy z każdej złotówki) odprowadzana jest do fiskusa. Analogicznie jest w wypadku odsetek od obligacji. Inwestor posiadający te same akcje/obligacje na IKE lub IKZE otrzymuje „pełną pulę”, czyli wracając do wcześniejszego przykładu – 1 zł na akcję. Dodatkowe środki można reinwestować w kolejne papiery i korzystać z magii procenta składanego.
Źródło: Opracowanie własne
Trzeci ważny wątek dotyczy dziedziczenia środków, a więc i podatku od spadku i darowizn. Tu również IKE i IKZE są traktowane wyjątkowo. Oszczędności zgromadzone na obu rachunkach są prywatną własnością oszczędzającego i podlegają dziedziczeniu, tak samo jak pieniądze zgromadzone na koncie bankowym. Inwestor otwierając konto IKZE może wskazać osoby uprawnione, które w przypadku jego śmierci będą upoważnione do dziedziczenia środków. Może też wskazać więcej niż jedną osobę i określić ich procentowy udział w spadku. Spadkobierca zapłaci 10-proc. zryczałtowany podatek dochodowy, chyba że dziedziczone oszczędności w całości przeniesie do swojego IKZE.
Czwarty przywilej podatkowy dotyczy wyłącznie posiadaczy IKZE. Oszczędzający w ramach tego rachunku mogą odliczyć dokonane wpłaty od podstawy opodatkowania, przez co kwota należnego do zapłacenia podatku będzie niższa lub nawet pojawi się zwrot od fiskusa. Wysokość ulgi, którą możemy uzyskać, oszczędzając w ramach IKZE, zależy od dwóch czynników: od stawki podatkowej, w której znajduje się inwestor, oraz kwoty wpłaconej na IKZE w danym roku kalendarzowym.
Limity wpłat na 2025 r.
IKE i IKZE oferują istotne korzyści, ale mają też swoje ograniczenia. Oprócz wspomnianego wcześniej limitu wieku uprawniającego do wypłaty środków bez podatku, drugim najważniejszym ograniczeniem są roczne limity wpłat, czyli maksymalne kwoty, które można wpłacić na te konta w danym roku kalendarzowym. Te kwoty zmieniają się co roku, ponieważ są obliczane na podstawie prognoz przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok ogłaszanych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Dla IKZE roczny limit wpłat nie może przekroczyć 1,2-krotności tego prognozowanego wynagrodzenia. Z kolei w przypadku IKE kwota wpłat nie może przekroczyć 3-krotności.
W 2025 roku limit wpłat na IKE wynosi maksymalnie 26.019 zł, a na IKZE 10.407,60 zł. Z kolei dla samozatrudnionych limit wpłat na IKZE wynosi w tym roku 15.611,40 zł.
