Sprawozdania finansowe spółek to jedno z najważniejszych źródeł informacji na rynku. To od wyników zależy wartość firmy, a od niej – cena akcji. Poniżej omówimy następujące zagadnienia:
- ocena jakości sprawozdań oraz danych finansowych
- zdarzenia jednorazowe
- nieprzejrzystości wyników wynikające z przepisów
- efekty wyceny majątku i budowania wyniku finansowego
- wyłączanie zobowiązań
- nieciągłości w raportowanych wynikach
- zaniżanie wyniku jako strategia zarządzania obrazem spółki
Jakość i wiarygodność danych prezentowanych przez spółkę
Na rynku obowiązuje szereg aktów prawnych, które szczegółowo regulują, kiedy i jakie informacje emitenci muszą przekazywać. Nad prawidłową realizacją tych obowiązków czuwa Komisja Nadzoru Finansowego i/lub Giełda Papierów Wartościowych. Niestety zdarza się, że emitenci korzystają z „tricków księgowych”, aby „podkolorować” wynik lub zbagatelizować złe informacje. Na podstawowym rynku takie zjawiska to raczej rzadkość. Czujność trzeba natomiast zachować przy lekturze raportów mniejszych spółek, a szczególnie emitentów z NewConnect, gdzie obowiązują znacznie luźniejsze standardy raportowania.
Na co więc inwestor powinien zwrócić szczególną uwagę i jakie zdarzenia powinny zapalić u niego czerwona lampkę. Listę takich sygnałów można podzielić na konkretne fakty oraz na przesłanki.
Czynniki twarde
- Zastrzeżenia biegłego rewidenta są zawsze ogromnym sygnałem ostrzegawczym.
- Błędy w obliczeniach, np. pasywa niezgodne z aktywami, podważają rzetelność całości sprawozdania.
- Brak porządnie rozpisanych not i wszystkich elementów sprawozdania, szczególnie rozwinięć do dużych pozycji „Pozostałych” świadczy o nieprzejrzystości.
- Korekty do przekazanych już sprawozdań
- Rozbieżności pomiędzy danymi – na przykład pomiędzy raportem za IV kw. a raportem rocznym.
Czynniki miękkie
- Niepokojące zjawiska, na przykład:
- wypuszczenie raportu w ostatnim terminie, w nocy
- zdarzające się błędy w tabelkach albo w opisach, wskazujące na poprawki i zmiany w pośpiechu
- niestarannie sformatowane tabelki
- niewyraźne krzywe skany zamiast pdf-ów
- Nieprzejrzysta prezentacja, na przykład zamiana kolumn okresów utrudniająca czytanie, pokazywanie przepływów rocznych w sprawozdaniu kwartalnym i inne niedogodności, np. traktowanie całej działalności jako jeden segment – często to efekt niezrozumienia potrzeb inwestorów, ale czasem mogą świadczyć o chęci zaciemnienia obrazu.
Porządne sprawozdanie powinno zawierać:
- Opinię i raport biegłego (półroczne i roczne).
- List prezesa albo zarządu, tylko bez komunałów
- Sprawozdanie finansowe:
- bilans
- rachunek wyników
- sprawozdanie z całkowitych dochodów
- sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
- rachunek przepływów pieniężnych
- noty do kluczowych pozycji, z których najważniejsze to: rachunek segmentowy, struktura aktywów trwałych, rezerwy i odpisy aktualizujące
- opis zasad rachunkowości i prezentacji danych
- opis zdarzeń po dniu bilansowym
- Sprawozdanie zarządu z działalności
- opis istotnych osiągnięć i niepowodzeń
- prognozy finansowe
- Oświadczenie zarządu dot. raportu