Projekt dotyczący przywrócenia obliga giełdowego dla rynku energii trafił do Sejmu
Obligo giełdowe zostało uchylone w grudniu 2022 r.
– Po likwidacji obliga pionowo zintegrowane grupy energetyczne mogą handlować całością energii dowolnie pomiędzy podmiotami wewnątrz swojej struktury, co skutkuje faktem, że znacząca część energii omija główny rynek giełdowy. Spowodowało to zmianę kształtu rynku hurtowego – zamiast dotychczasowych transakcji na giełdowym rynku terminowym – głównie kontraktów rocznych, wspomaganych przez kwartalne i miesięczne, dominuje rynek SPOT, co może powodować przeniesienie zwiększonego ryzyka zmienności na odbiorcę – czytamy w uzasadnieniu do projektu.
W ocenie autorów projektu, przywrócenie 100 proc. obliga giełdowego gwarantuje płynność na rynku hurtowym, co pozwala na wyznaczenie ceny rynkowej, która jest ważnym elementem umożliwiającym transparentne, rynkowe określenie ceny odniesienia dla umów sprzedaży energii, gdyż ustały przesłanki stojące za jego likwidacją (zawirowania cenowe, wynikające z pandemii COVID-19 i spowodowane wojną na Ukrainie).
– Referencyjna cena energii wyznaczana na płynnym rynku giełdowym ma szczególne znaczenie dla grup odbiorców, którzy nie są rozliczani za energię elektryczną zgodnie z taryfami, zatwierdzanymi przez prezesa URE. Cenotwórcza rola giełdy ma również bezpośredni wpływ na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju i funkcjonowanie spółek energetycznych na równych zasadach i pozytywnie wpływa na wzrost konkurencyjności. Giełda jest również gwarantem wykonania zawartych kontraktów na rynku hurtowym – czytamy także.
Ponowne wprowadzenie obliga na poziomie 100 proc. ma na celu ograniczenie ewentualnych wzrostów cen energii na rynku hurtowym, niewynikających z czynników fundamentalnych, wpływających na koszt jej wytworzenia czy pozyskania z sąsiadujących systemów, wskazano.
– Z punktu widzenia całego rynku energii elektrycznej, a w szczególności odbiorców prądu, przywrócenie obliga jest pozytywne. Powrót do mechanizmów rynkowych, niemal w całości zarzuconych w branży energetycznej w ostatnich latach, zwiększy transparentność handlu energią i powinno przynieść spadek cen. Dla koncernów bardziej optymalnym rozwiązaniem były umowy bilateralne, tym bardziej, że w grupie mieli własne spółki obrotu. Przywrócenie obliga giełdowego daje szanse na kontynuację procesu wydzielenia aktywów węglowych z koncernów, co postrzegane było jako ruch we właściwym kierunku, umożliwiający łatwiejsze (i tańsze) pozyskiwanie zewnętrznych funduszy na rozwój i modernizację pozostałych aktywów, oraz rerating spółek energetycznych (tj. wycenę na bazie zmienionych, wyższych wskaźników rynkowych) – komentuje Michał Sztabler, analityk Noble Securities.
