W odniesieniu do obligacji warto sprawdzać jakość ustanowionego zabezpieczenia. (Fot. www.sxc.hu)
Choć rynek Catalyst jest młody, to dorobił się już negatywnych bohaterów. W jego dwuletniej historii klika spółek miało przejściowe problemy z regulowaniem swoich zobowiązań, a dwie złożyły wnioski o upadłość z możliwością zawarcia układu. Każda z tych sytuacji przypomniała inwestorom, jak ważna jest kwestia zabezpieczenia emisji obligacji. Lecz sam fakt ustanowienia zabezpieczenia nie wystarczy. Istotna jest ocena jakości tego zabezpieczenia i możliwości odzyskania pieniędzy w sytuacji gdy emitent okaże się niewypłacalny.
>> Odzyskiwanie pieniędzy z niezabezpieczonych emisji wiąże się również z dodatkowymi formalnościami. Zobacz jak wygląda ścieżka prawna. >> Szkoła przetrwania – co robić gdy ogłoszono upadłość emitenta obligacji.
– Obligacje niezabezpieczone, zgodnie z art. 342 ust. 1 pkt. 4 prawa upadłościowego i naprawczego, przynależą do czwartej kategorii zaspokojenia. Jak pokazuje praktyka, bardzo często środki uzyskane ze spieniężenia masy upadłości są w stanie zaspokoić tylko dwie, trzy pierwsze kategorie. W takim wypadku, inwestor który nie posiada żadnego zabezpieczenia obligacji, nie otrzyma nic z masy upadłości. – mówi Dariusz Gradzi, adwokat AKGK Adwokaci Kostański Gradzi Kuczara s.c., www.akgk.pl
W zależności od rodzaju emisji, dokładne informacje na temat jej zabezpieczeń znajdziemy w prospekcie informacyjnym, memorandum informacyjnym albo propozycji nabycia obligacji. Analizując tego typu dokumenty możemy spotkać się z różnymi rodzajami zabezpieczeń:
- hipoteką
- zastawem rejestrowym
- przewłaszczeniem na zabezpieczenie
- gwarancją bankową
- poręczeniem
- innymi formami zabezpieczenia
Najczęściej stosowane są hipoteki na nieruchomościach oraz zastawy rejestrowe. Zanim przejdziemy do ich opisu warto zwrócić jeszcze uwagę na to, na czyim majątku zostało ustanowione. Jak się okazuje, hipoteka hipotece nie jest równa.
– Trzeba pamiętać, że przepisy o zaspokojeniu z osobnej masy upadłości, pozwalające na preferencyjne traktowanie obligatariuszy, mają zastosowanie wyłącznie gdy upadłym jest emitent obligacji, a zabezpieczenie ustanowiono na jego majątku. Jeśli więc zabezpieczenie jest ustanowione na majątku innego podmiotu niż emitent, to inwestorzy nie będą mogli liczyć na pierwszeństwo zaspokojenia. Chodzi tu o sytuację np. ustanowienia zabezpieczenia przez osobę trzecią w formie zastawu na akcjach/udziałach ustanowionego przez spółkę powiązaną z emitentem. Podobna sytuacja ma miejsce, jeśli upadnie spółka zależna, która jest emitentem, a zabezpieczenie zostało dokonane na majątku spółki dominującej. W takich wypadkach inwestorzy zostają zrównani z innymi wierzycielami dochodzącymi zaspokojenia z masy upadłości. – mówi Piotr Pociej, aplikant adwokacki, kancelaria prawna Chajec, Don-Siemion & Żyto sp.k.
>> Sprawdź jak postępować wobec nierzetelnych spółek i odzyskać przynajmniej część zainwestowanych środków. >> Szkoła przetrwania – co robić gdy emitent nie wykupił obligacji?
Jeśli obligacje zostały zabezpieczone na majątku emitenta, wówczas ten majątek wyłącza się z ogólnej masy upadłości i służy on w pierwszej kolejności zaspokojeniu roszczeń obligatariuszy. Warto jednak przeprowadzić małe dochodzenie i sprawdzić jakość ustanowionego zabezpieczenia.
– Weryfikacja zabezpieczenia hipotecznego polega w pierwszej kolejności na zbadaniu treści wpisów w księdze wieczystej nieruchomości. Można to zrobić bezpłatne, poprzez witrynę Ministerstwa Sprawiedliwości www.ekw.ms.gov.pl. Należy zwrócić uwagę, czy na danej nieruchomości są ustanowione inne hipoteki i w jakiej wysokości, oraz czy nie został złożony wniosek o wpis nowej hipoteki. Następnie należy zapoznać się z operatem szacunkowym nieruchomości w celu porównania jej wartości z wysokością emisji obligacji. Zabezpieczenie zastawem rejestrowym powinno być weryfikowane poprzez ustalenie treści wpisu w rejestrze zastawów oraz przy pomocy opinii rzeczoznawców majątkowych. – ocenia Dariusz Gradzi, adwokat AKGK Adwokaci Kostański Gradzi Kuczara s.c., www.akgk.pl
Przeprowadzenie takiej analizy jest szczególnie istotne, ponieważ zabezpieczenie może okazać się bardziej symboliczne niż realne. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zabezpieczyć emisję na majątku znacznie mniejszym od jej wartości.
– Aby zabezpieczenie hipoteczne spełniało swoją rolę, należy uprzednio zweryfikować wartość rynkową nieruchomości, ponieważ nie ma przeszkód, aby emisję obligacji o wartości 1 mln zł zabezpieczyć na nieruchomości o wartości rynkowej 100 tys. zł, co czyni zabezpieczenie emisji iluzorycznym. Ponadto należy sprawdzić, czy nieruchomość nie jest obciążona innymi hipotekami, które będą spłacone przed naszą. – podkreśla Dariusz Gradzi, adwokat AKGK Adwokaci Kostański Gradzi Kuczara s.c., www.akgk.pl
>> O sytuacji poszczególnych emitentów aktywnie dyskutują inwestorzy na forum portalu StockWatch.pl >> Odwiedź wątek dedykowany obligacjom na rynku Catalyst.
Dokładne sprawdzenie jakości zabezpieczenia pomoże nam spać spokojniej. W sytuacji upadłości emitenta teoretycznie nie będziemy musieli się martwić o egzekwowanie naszych należności, ponieważ proces odzyskiwania zainwestowanych pieniędzy z zabezpieczonych emisji jest inicjowany automatycznie.
– Przedmiot zabezpieczenia obligacji tworzy osobną masę upadłości wobec pozostałego majątku emitenta. Prawa inwestorów są reprezentowane przez ustanowionego przez sąd kuratora, którym może być także bank – reprezentant. Masa upadłości utworzona z przedmiotu zabezpieczenia emisji obligacji, jest przeznaczona wyłącznie na spłatę wierzytelności obligatariuszy-inwestorów. Pozostali wierzyciele emitenta nie mogą być zaspokojeni z przedmiotu zabezpieczenia. Jeżeli osobna masa upadłości nie wystarczy na pełne zaspokojenie wierzytelności obligacyjnych inwestorów, należności niezaspokojone spłaca się z głównej masy upadłości. – komentuje Dariusz Gradzi, adwokat AKGK Adwokaci Kostański Gradzi Kuczara s.c., www.akgk.pl
W sytuacji zaspokojenia roszczeń z ogólnej masy upadłości na zasadach ogólnych, inwestorzy również nie muszą składać osobnego zgłoszenia wierzytelności.
>> Jak odróżnić spółki słabe od silnych? Śledź rating nadawany przez StockWatch.pl, który jak dotąd sprawdził się w zdecydowanej większości wypadków, przewidując problemy finansowe nawet z kilkunastomiesięcznym wyprzedzeniem.>> Wykorzystaj Skaner fundamentalny dostępny w serwisie StockWatch.pl i przeszukaj rynek w oparciu o wybrane przez Ciebie kryteria.
