Aktualna stabilność i przyszłe wyniki spółki zależą od tego, czy potrafi ona tworzyć i monetyzować wartość dodaną. Jest to biznesowa pochodna posiadania przewagi konkurencyjnej. Do oceny tego służą przede wszystkim:
- wskaźniki rotacji składników majątku i zobowiązań
- konwersja gotówki w działalności handlowej
- marża handlowa i operacyjna
- wykorzystanie kapitału obrotowego
Sprawność gospodarcza jako pochodna jakości managementu
O sukcesie każdego przedsiębiorstwa decyduje jakość zarządzania. Zdolności i doświadczenie operacyjne ludzi na stanowiskach managerskich wprost przekładają się na pozycję rynkową i wyniki firmy. Dobrze i skutecznie zarządzana spółka wcześniej czy później powinna osiągnąć rynkowy sukces nawet w trudnych i schyłkowych branżach.
Zarząd to serce i mózg każdej spółki. To tutaj powstaje strategia, wyznaczane i monitorowane są cele. Kierownictwo spółki decyduje o polityce: sprzedażowej, kadrowej, płacowej i kosztowej, a z podejmowanych działań rozliczane jest przez właścicieli.
Każda spółka ma jednak ograniczony dostęp do gotówki. Akcjonariusze nie będą wiecznie podnosić kapitału zakładowego, a wierzyciele w pewnym momencie powiedzą stop, gdy dźwignia finansowa zacznie przekraczać rozsądne poziomy. W tak zdefiniowanych ramach przychodzi mierzyć się z konkurencją i odpowiednio alokować i wykorzystywać ograniczone zasoby – zarówno kapitałowe, jak i ludzkie.
Patrząc przez pryzmat inwestora, nie mamy niestety w większości wypadków wiedzy na temat kompetencji pracowników, ich zdolności, kreatywności. Nie wiemy, jakie wdrożono narzędzia i jakie postawiono szczegółowe cele. Ale istnieją metody, które pozwalają z zewnątrz oceniać sprawność działania spółki i skuteczność kadry zarządzającej, poprzez efekty i przejawy jej działania widoczne w sprawozdaniach finansowych.
Marża na sprzedaży
We wcześniejszych rozdziałach poznaliśmy już znaczenie marży handlowej, przy czym akcentowana była głównie marża brutto na sprzedaży. Jest to bardzo proste wyliczenie:
Marża handlowa = Przychody ze sprzedaży
minus Koszty sprzedanych towarów
Jednak marża handlowa nie pokazuje wszystkiego, bo nie zawiera kosztów sprzedaży, czyli na przykład transportu, rozładunku, instalacji i uruchomienia sprzedanego sprzętu. Nie zawiera także kosztów handlowców (wynagrodzenia + prowizje) zaangażowanych w proces sprzedaży, a te mogą być znaczące.
Dlatego, aby ocenić rentowność, powinniśmy uwzględnić koszty sprzedaży oraz koszty ogólnego zarządu (w nich są tego rodzaju działy jak logistyka, magazyn, administracja, księgowość, bez których prowadzenie działalności handlowej nie jest możliwe).
Dopiero widząc całościową rentowność handlową, którą czasem trzeba sobie obliczyć – bo wiele spółek nie prezentuje tego rodzaju oczywistej zdawałoby się wielkości – mamy informację o tym, jaką wartość dodaną generuje spółka z działalności.
Na tym poziomie wyników ujawnia się też efektywność kosztowa spółki. Wspomniane koszty ogólnego zarządu teoretycznie nie powinny zależeć od wielkości sprzedaży, a przede wszystkim nie powinny rosnąć w podobnym tempie. Księgowane są tutaj wszystkie koszty, które nie dotyczą ani produkcji, ani sprzedaży, ani wykonanych w podstawowej działalności usług.
Wiemy już także, że każda branża ma jakiś charakterystyczny przedział marż związany z relacjami z dostawcami i odbiorcami, barierą wejścia, dostępnością podobnych produktów, czy oczywiście konkurencją. Porównania rentowności na sprzedaży spółek w ramach jednej branży pozwalają ocenić ich efektywność kosztową, która wynika ze sprawności zarządu i realizacji obranej strategii i modelu biznesowego. Oczywiście im wyższa, tym lepiej świadczy o zarządzie. Sama statyczna liczba nie oddaje też do końca tego, co się dzieje, stąd warto zwracać uwagę na dynamikę, czyli zachowanie w czasie, także na tle branży i konkurencji.
