Polskie spółki giełdowe na drodze do większej odpowiedzialności klimatycznej

Fundacja Standardów Raportowania, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych i Bureau Veritas Polska we współpracy z firmami MATERIALITY i Energopomiar ogłosiły wyniki szóstej edycji Badania Świadomości Klimatycznej Spółek (corporate Climate Crisis Awareness study). Podstawą badania były dane pochodzące ze 163 raportów rocznych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie a jego zakres obejmował dane niefinansowe z lat 2017 – 2023. Zawartość raportów została przeanalizowana względem 10 kryteriów. Metodologia badania, niezmienna od roku 2021, skupia się na 10 kluczowych kryteriach, koncentrując się głównie na ocenie zarządzania zagadnieniami klimatycznymi i analizie metod raportowania emisji gazów cieplarnianych (GHG). Zwiększająca się liczba nowych raportów świadczy o rosnącym zaangażowaniu firm w działania klimatyczne. W tegorocznym rankingu liderami są LPP i CCC, które zdobyły maksymalne 10/10 punktów, wyróżniając się transparentnością oraz jasno określonymi celami redukcji emisji CO2.

Koncentracja na zrównoważonym rozwoju

Spółki giełdowe poświęcają coraz więcej uwagi kwestiom ESG, a liderzy raportowania uwzględniają już nowe wytyczne standardów ESRS (European Sustainability Reporting Standards). Jest to związane z rosnącym wpływem unijnych regulacji na obszar zrównoważonego rozwoju. W raportach pojawiają się nowe sekcje, dotyczące m.in. zarządzania odpadami i bioróżnorodności. Widać także wzrost przejrzystości i poprawę redakcji raportów, które coraz częściej wzbogacane są wizualizacjami i infografikami, co pozytywnie wpływa na ich odbiór.

Liczba spółek-liderów, które zdobyły powyżej 9 punktów, wzrosła do 13 (wobec 11 w roku ubiegłym), a liczba firm przekraczających próg 7 punktów i wyróżnionych jako Spółki Świadome Klimatycznie wzrosła do 46. Najwięcej liderów wywodzi się z sektora paliw i energetyki, gdzie istnieje duży potencjał do redukcji emisji w zakresie 2.

Poprawa raportowania śladu węglowego

Zdecydowanie poprawiły się wyniki w kategorii 4 – Emisje gazów cieplarnianych (GHG). Spółki, które wcześniej raportowały ślad węglowy w niepełnym zakresie, w 2023 roku zaczęły uwzględniać również zakres 3. To wyraźny trend, skorelowany także z poprawą w kategorii 10 – Cele i plany działań. W wielu raportach można znaleźć konkretne działania mające na celu redukcję lub neutralizację śladu węglowego, w tym inwestycje w OZE czy fotowoltaikę – obszary, które bezpośrednio zmniejszają emisje w zakresie 1 oraz 2. Co istotne i stosunkowo nowe, pojawiają się również informacje o niskoemisyjnych łańcuchach dostaw.

Poprawa w zrozumieniu, obliczaniu oraz komunikacji śladu węglowego przyczyniła się do nieznacznego spadku punktacji w kategoriach dotyczących informowania o źródłach wskaźników emisji i współczynnikach intensywności emisji: 7 – Wskaźniki emisji, współczynniki GWP i ich źródła oraz 9 – Wskaźniki intensywności emisji GHG. To kompleksowe zagadnienia, wymagające precyzyjnej koordynacji. Wraz ze wzrostem liczby spółek, które wyznaczają konkretne cele redukcyjne w perspektywie długo-, średnio- i krótkoterminowej, można z dużym prawdopodobieństwem prognozować dalszą poprawę w raportowaniu źródeł emisji oraz intensyfikację działań redukcyjnych.

Analiza ryzyk i szans

Wyraźną poprawę – z 13 proc. do 18 proc. – widać w obszarze identyfikacji ryzyk i szans związanych z klimatem. Spółki stopniowo poprawiają jakość i zakres raportowania ryzyk i szans w raportach zrównoważonego rozwoju, dostosowując się do rosnących oczekiwań interesariuszy i wymogów regulacyjnych. Kluczowe wyzwania to zapewnienie większej spójności, porównywalności i przejrzystości tych informacji. Spółki coraz bardziej profesjonalnie podchodzą do identyfikacji, oceny i raportowania kluczowych ryzyk i szans związanych z ich działalnością. Raporty zawierają bardziej szczegółowe i wiarygodne informacje na temat potencjalnych zagrożeń i możliwości, oparte na solidnej analizie, wykonanej z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi i metodyk, takich jak analizy scenariuszowe czy mapy ryzyk.

Słabe ogniwo

W dalszym ciągu najsłabiej wypada kategoria 3 – Zarządzanie zagadnieniami klimatu w strukturze organizacji. Raporty niefinansowe najczęściej tworzą specjalnie dedykowane zespoły ds. ESG, raportowania lub zrównoważonego rozwoju, o ile firma takie posiada. Mimo postępu na wielu polach, a także coraz silniejszego „osadzenia” zespołów klimatycznych w strukturach zarządczych i operacyjnych, w tej kategorii odnotowano delikatny spadek punktacji. Wynika to prawdopodobnie z „przerzucania odpowiedzialności” między działami i braku jednoznacznej koordynacji.

Niektóre raporty koordynują działy marketingu, komunikacji czy relacji inwestorskich, które zbierają dane od zarządu oraz działów operacyjnych, HR i finansów. W największych spółkach giełdowych, gdzie raportowanie ESG jest regulowane, ostateczna wersja raportu wymaga zatwierdzenia przez Zarząd, który zgodnie z ustawą o rachunkowości ponosi odpowiedzialność za dane dotyczące zrównoważonego rozwoju. Wyraźne zakomunikowanie przez Zarząd, że zarządzanie kwestiami ESG oraz raportowanie ESG jest istotnym elementem strategii spółki, mogłoby dodatkowo wzmocnić jego rangę w strukturach organizacyjnych.

Zbliżająca się obowiązkowość

W czasie „tornada regulacyjnego” w obszarze ESG wyraźnie widać wpływ nowych przepisów na raportowanie. Wzrost przejrzystości, szczegółowość i estetyka raportów, takich jak te przygotowane przez LPP i CCC, są pozytywnie oceniane przez interesariuszy i znacząco ułatwiają ich odbiór. Liderzy rankingu dobrze przygotowali się na wymogi unijnej dyrektywy, która ma wejść w życie już od bieżącego roku raportowego.

Dyrektywa CSRD, opublikowana w 2022 roku, wymaga, aby największe przedsiębiorstwa raportujące dotychczas pod poprzednią dyrektywą NFRD przygotowały sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju w 2025 roku za 2024 zgodną ze standardami ESRS. W kolejnych latach ten obowiązek rozszerzy się na wszystkie duże przedsiębiorstwa oraz średnie i małe firmy notowane na rynkach regulowanych w UE.

Autorzy metodyki badania podkreślają, że głównym celem rankingu była ocena rzetelności raportowania kwestii związanych z klimatem wśród spółek giełdowych zobligowanych do tego prawnie. Badanie nie obejmowało innych zagadnień zrównoważonego rozwoju, a nadany tytuł odzwierciedla wyłącznie przejrzystość raportowania zagadnień związanych ze zmianą klimatu, podsumowując świadomość klimatyczną firm.

W związku z nowymi regulacjami i wymogami unijnymi w zakresie odpowiedzialności klimatycznej autorzy zdecydowali, że Badanie CCA w dotychczasowej formie nie będzie kontynuowane. Inicjatorzy pracują obecnie nad nowymi kryteriami dostosowanymi do aktualnych realiów rynkowych i regulacji prawnych w obszarze ESG.

Wyniki szóstej edycji Badania Świadomości Klimatycznej Spółek zostały ogłoszone podczas webinarium „Raportowanie klimatyczne w Polsce – wyniki badania CCA” zorganizowanej przez Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych w dniu 6 listopada 2024.