Jak wybrać dom maklerski do inwestowania w ETF?
Ile warto mieć rachunków maklerskich? Jak najmniej! W wariancie minimum może być nawet jeden, a wariant maksimum może się ograniczać do raptem 2-3. Wybór zależy przede wszystkim od celu inwestycyjnego i strategii inwestora, co przekłada się m.in. wybór rodzaju rachunku.
Polscy inwestorzy mają do dyspozycji 2 rodzaje rachunków:
- zwykły — czyli konto opodatkowane
- emerytalny
- IKE — Indywidualne Konto Emerytalne
- IKZE — Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
Rachunek emerytalny (IKE/IKZE)
Rachunki emerytalne oferują korzyści podatkowe, dzięki czemu efektywność inwestycji może być dużo większa. Nie trzeba też składać żadnych deklaracji podatkowych, co jest bardzo wygodne. Dlatego w pierwszej kolejności warto rozważyć rachunki emerytalne.
Trzeba jednak zaznaczyć, że aby uzyskać zasadnicze korzyści podatkowe, należy inwestować stosunkowo długo — do 60. (IKE) lub 65. (IKZE) roku życia. Poza tym wpłaty do tych rachunków objęte są też rocznymi limitami. W zależności od wielkości kapitału do zainwestowania, można otworzyć IKE, IKZE lub oba. IKE i IKZE różni też kilka elementów (np. rodzaje zwrotu), co może mieć wpływ na wybór.
Rachunek “zwykły”
Jeżeli limity wpłat na IKE/IKZE są na niskie (w stosunku do kapitału inwestora) lub z jakiegoś powodu rachunki emerytalne inwestorowi nie odpowiadają, może on rozważyć rachunek zwykły — jako uzupełnienie lub alternatywa dla rachunku emerytalnego.
Rachunki zwykłe oferuje bardzo wiele inwestycji, polskich i zagranicznych, które dają możliwość inwestowania w różne rodzaje ETF. I tak warto wyróżnić 3 warianty:
- ETF-y europejskie przez brokera polskiego
- ETF-y europejskie przez brokera zagranicznego
- ETF-y amerykańskie przez brokera zagranicznego
Rachunek zwykły: broker polski czy zagraniczny
Rachunek emerytalny może być prowadzony jedynie przez brokera polskiego. Natomiast rachunki “zwykłe” (bez preferencji podatkowych) oferuje szeroka paleta instytucji polskich i zagranicznych.
Polskie domy maklerskie są cenione przede wszystkim za to, że zapewniają klientom PIT-8C, co ułatwia rozliczenie podatkowe o komunikują się po polsku. Niestety, często pobierają wyższe prowizje niż zagraniczni i nie zapewniają dywersyfikacji ryzyka lokalizacji inwestycji.
Zagraniczne domy maklerskie zapewniają dywersyfikację ryzyka lokalizacji inwestycji. Najbardziej cenione są instytucje z krajów Europy Zachodniej i USA. Przeważnie są tańsze i mają szerszą paletę instrumentów. Językiem komunikacji najczęściej jest angielski, ale platformy handlowe coraz częściej tłumaczone są na polski. Nie zapewniają PIT-8C, ale ich rozliczanie jest coraz łatwiejsze dzięki narzędziom podatkowym.
Ze względu na dywersyfikację ryzyka lokalizacji warto w pierwszej kolejności wybrać brokera zagranicznego. Natomiast, jeżeli inwestorowi na tym nie zależy, broker polski może być dobrym wyborem.
Rachunek zwykły: ETF-y europejskie czy amerykańskie?
Przez rachunek zwykły można inwestować w ETF-y europejskie lub amerykańskie. Udostępniają je zasadniczo różne instytucje.
ETF-y amerykańskie słyną z niskich kosztów zarządzania i transakcyjnych oraz wysokiej płynności, jednak dostęp do nich jest ograniczony i trzeba się liczyć z podatkiem od spadku (Estate Tax).
ETF-y europejskie mają nieco wyższe koszty i niższą płynność, ale są łatwo dostępne i nie dotyka nas amerykański Estate Tax.
Wydaje się, że większości inwestorom powinien wystarczyć jeden rachunek “zwykły”. Z punktu widzenia inwestora z Polski wydaje się, że pierwszym wyborem powinny być ETF-y europejskie.
Jeżeli wśród ETF-ów europejskich brakuje strategii, na których inwestorowi zależy, wówczas jako alternatywę lub uzupełnienie można rozważyć rachunek u brokera zapewniającego dostęp do ETF-ów amerykańskich.
Jeżeli inwestor stoi jeszcze przed wyborem rachunku maklerskiego, przydatne mogą się okazać rankingi domów maklerskich dostępne na atlasETF.pl.
Jaki otworzyć rachunek, jak wpłacić środki i składać zlecenia?
1. Otwarcie rachunku maklerskiego
Prawie każdy posiada konto osobiste w banku. Ale, żeby inwestować w ETF-y, to za mało. ETF-y notowane są na giełdzie. Aby w nie zainwestować trzeba posiadać rachunek maklerski.
W obecnych czasach otwieranie rachunku przeważnie odbywa się przez Internet, zajmuje mało czasu i jest proste. Chociaż dla osób początkujących może to stanowić trudność. W razie potrzeby pomocne mogą być przewodniki otwarcia rachunku dostępne na atlasETF.pl.
2. Wpłata gotówki
ETF-y na rynkach zagranicznych notowane są w walutach obcych. Najczęściej w EUR lub USD, czasem w GBP. W momencie kupna środki inwestora muszą być zamienione na właściwą walutę. Środki można wymienić bezpośrednio u brokera. Ale bardzo często dopuszczalne jest wpłacanie docelowych walut obcych.
Wymiana walutowa u brokerów bardzo często odbywa się na korzystnych warunkach. To bardzo wygodna opcja i warto ją preferować. W przypadku brokerów, gdzie wymiana walutowa jest droższa, można posiłkować się wymianą waluty w swoim banku lub kantorze internetowym. Jeżeli broker udostępnia ETF w różnych walutach, warto pamiętać, że przelewy SEPA w EUR są bezpłatne, co może być argumentem za wyborem tej waluty notowania.
3. Harmonogram sesji giełdowej
Transakcje na giełdach zagranicznych, podobnie jak na GPW, zawierane są w czasie sesji giełdowych. W Europie trwają przeważnie od 9:00 do do 17:30.
Transakcje są zawierane tylko w czasie sesji, ale zlecenia można składać także po jej zakończeniu. Jeżeli ważność zlecenia będzie odpowiednia ustawiona, zlecenie może być zrealizowane na sesji następnego dnia (lub kolejnych).
4. Elementy zlecenia
Zlecenie składa się z 5 podstawowych elementów, które muszą być w nim określone:
- Kierunek zlecenia (Kupno lub Sprzedaż)
- Nazwa instrumentu (aby wyszukać instrument często wymagany jest ticker)
- Typ ceny — dwa podstawowe rodzaje to LIMIT i MARKET.
- LIMIT to zlecenie z limitem ceny
- MARKET — to zlecenie po każdej cenie (bez limitu ceny)
- Ilość — liczba jednostek w zleceniu. Niektórzy brokerzy umożliwiają podanie szacunkowej wartości transakcji, automatycznie przeliczając ją na liczbę jednostek.
- Ważność — dostępne typy ważności zależą od giełdy i brokera. Popularne typy to:
- DZIEŃ — ważne na aktualną sesję giełdową
- DO DNIA — określa się dzień w przyszłości, do którego zlecenie ma być ważne (w przypadku rynków zagranicznych występują ograniczenia i ważność takiego zlecenia przeważnie jest nie dłuższa niż kilka miesięcy).
- BEZTERMINOWE (Good Till Canceled, GTC) — ważne do odwołania (w praktyce ważność zlecenia jest ograniczona, u różnych brokerów limity mogą być inne).
- Dodatkowe warunki wykonania – Poza elementami obligatoryjnymi zlecenie może obejmować dodatkowe warunki wykonania. Przykładowo można określić LIMIT AKTYWACJI zlecenia (wykorzystywany do zleceń STOP LIMIT i STOP LOSS)
Inwestując na GPW standardem są bezpłatne notowania LIVE obejmujące 1 ofertę kupna i sprzedaży. Na rynkach zagranicznych to rzadkość. Brokerzy najczęściej zapewniają notowania opóźnione o 15 min. Dla inwestorów pasywnych mogą być wystarczające.
Dla inwestorów aktywnych to może być za mało. Jednak pakiety notowań są dość drogie. Chociaż, jeżeli ktoś inwestuje akurat na rynku Xetra, może skorzystać z bezpłatnych notowań (dla maksymalnie 3 instrumentów), które bezpłatnie udostępnia giełda Deutsche Boerse.
5. Anulowanie i modyfikowanie zleceń
Złożone zlecenia, które nie zostały zrealizowane lub zrealizowały się tylko częściowo, można anulować lub modyfikować.
U niektórych brokerów modyfikacja nie jest możliwa. Wówczas można tylko anulować zlecenie i utworzyć nowe. Zlecenie traci wówczas priorytet czasu przyjęcia do arkusza zleceń, ale nie ma innej opcji.
6. Rozliczanie transakcji
Cykl rozliczeniowy w USA i Europie to aktualnie D+2. To oznacza, że czas rozliczania transakcji na głównych rynkach wynosi 2 dni sesyjne. Jeżeli inwestor dokonał sprzedaży jakiejś pozycji i zamierza te środki:
- ponownie zainwestować – nie musi czekać 2 dni sesyjnych (na rozliczenie). Środki po sprzedaży są dostępne w należnościach i można je natychmiast wykorzystać.
- wypłacić z konta – musi poczekać 2 dni sesyjne, aż środki będą dostępne na rachunku maklerskim jako gotówka
Warto wiedzieć, że rynek amerykański przymierza się do zmiany cyklu rozliczeniowego na D+1. Jej wejście w życie jest planowane w maju 2024. Dostęp do ETF-ów amerykańskich dla Europejczyków jest co prawda ograniczony, ale warto o tym wiedzieć.
Jeżeli składanie miałoby na początku okazać się problematyczne, pomocne mogą być przewodniki składania zleceń dostępne na atlasETF.pl.
Jak inwestować, aby minimalizować podatki i upraszczać rozliczenie podatkowe?
1. W jakich wypadkach trzeba składać deklaracje podatkowe?
Rachunki emerytalne są nie tylko efektywne podatkowo, ale odpadają też rozliczenia podatkowe. Inwestując przez IKE lub IKZE nie trzeba rozliczać zysków kapitałowych (dywidend i zysków ze sprzedaży papierów). Jest to duża wygoda, dlatego chcąc uniknąć rozliczania podatków warto korzystać z rachunków emerytalnych.
Inwestując w ETF-y przez rachunek zwykły, czyli opodatkowany, inwestor ma obowiązek płacić podatki od zysków kapitałowych i rozliczać się z fiskusem. Obowiązek rozliczenia pojawia się po każdym roku, w którym uzyskany został zysk kapitałowy, np:
- przychód ze sprzedaży instrumentu
- dywidendę od ETF-u zagranicznego (polskie ETF-y reinwestują dywidendy)
2. Jakie podatki płaci się inwestując w ETF-y?
Inwestując w ETF-y przez rachunek zwykły trzeba płacić podatki od zysków kapitałowych. Dwa podstawowe typy podatków, z którymi może się spotkać to:
- Podatek „Giełdowy”
- Podatek liniowy płacony od dochodu ze sprzedaży
- Podatek „Belki”
- Podatek zryczałtowany, płacony od przychodu
- Są nim objęte dywidendy (ale też odsetki czy też przychody z tytuły pożyczania papierów wartościowych)
W momencie pisania tego artykułu w obu przypadkach stawka podatku wynosi 19%
Warto korzystać z ETF-ów typu Accumulating, które nie wypłacają dywidend. Dzięki temu inwestorowi odpada konieczność ich rozliczania. Na etapie akumulacji majątku zdecydowanie warto preferować ETF-y akumulujące dywidendy. Dzięki temu, zakładając, że nie uzyskujemy innych przychodów, które zaliczają się do podatku “Belki”, do rozliczenia zostanie jedynie podatek Giełdowy.
Istnieje kilka sposobów, aby uniknąć uniknąć płacenia podatku giełdowego lub go odroczyć:
- Częstotliwość transakcji – im rzadziej dochodzi do sprzedaży, tym rzadziej pojawia się obowiązek podatkowy. Inwestowanie w długim horyzoncie sprzyja ograniczeniu rozliczeń podatkowych
- ETF-y multi-asset – rebalancing między akcjami i obligacjami wykonywany jest przez zarządzającego funduszem, dzięki czemu nie rebalancing nie powoduje zdarzeń podatkowych
- Rebalancing dopłatami – inwestując przez ETF-y inne niż multiasset w miarę możliwości rebalancing warto wykonywać w formie dopłat do rachunku.
3. Rozliczenie podatkowe — jakie deklaracje się składa?
Podatek “giełdowy” i podatek “Belki” od zagranicznych dywidend i odsetek rozlicza się na deklaracji PIT-38. Różne rodzaje podatku od zysków kapitałowych rozlicza się osobnych sekcjach:
- sekcja C — podatek “giełdowy”
- sekcja G — podatek “Belki” (od zagranicznych dywidend i odsetek)
Jeżeli dochód ze sprzedaży został osiągnięty na rynkach zagranicznych, dodatkowo może zachodzić konieczność złożenia załączników PIT/ZG. Przy czym “Broszura informacyjna do zeznania PIT-38 (część L)” wskazuje, że formularz składa się jedynie w przypadkach, kiedy “ma zastosowanie metoda odliczenia podatku zapłaconego za granicą”. Tymczasem podatek od zysków ze sprzedaży płaci się w całości w Polsce. Z tego można wyciągnąć wniosek, że formularza PIT/ZG w tym przypadku składać nie trzeba. Chociaż zdarzają się bardziej konserwatywne podejścia niektórych prawników, które zakładają że PIT/ZG należy składać w każdym przypadku.
4. Jak wypełnić PIT-38?
Rozliczenie podatkowe będzie najprostsze przy korzystaniu z brokera polskiego. Na koniec każdego roku, w którym dokonaliśmy sprzedaży uzyskamy PIT-8C. Jego kopia trafi także do urzędu skarbowego, dzięki czemu na stronie podatki.gov.pl będzie na nas czekał wstępnie wypełniony PIT-38. Trzeba jedynie pamiętać, że PIT-8C nie uwzględnia dywidend. W przypadku korzystanie z ETF-ów Distributing obowiązek rozliczenia pozostaje po stronie klienta.
Brokerzy zagraniczni nie mają obowiązku wystawiania PIT-8C i tego nie robią. Jeżeli korzystamy z brokera zagranicznego, obowiązek kalkulacji pozostanie po naszej stronie. Niektórzy brokerzy wychodzą naprzeciw polskim klientom i udostępniają własny raport podatkowy, ale to na razie sporadyczne przypadki.
Natomiast zaczynają powstawać narzędzia podatkowe, dzięki którym można uzyskać raport podatkowy analogiczny do PIT-8C. Takie raporty, w przeciwieństwie do PIT-8C, zawierają co do zasady także rozliczenie dywidend. Takie raporty nie są wysyłane do urzędu skarbowego. Chcąc rozliczyć podatki trzeba będzie na stronie podatki.gov.pl przenieść odpowiednie wartości do formularza. Takie przeniesienie jest dość proste, bo raporty zawierają oznaczenia, które pola w PIT-38 należy wypełnić.
Przewodniki rozliczania poszczególnych domów maklerskich można znaleźć w artykule “ETF – jak rozliczać podatki”.
W przypadku bardziej doświadczonych osób Przeliczenia można też wykonywać samodzielnie. Do obliczenia będą, w skrócie:
- Podatek “giełdowy”
- Przychody
- Koszty uzyskania przychodów
- Podatek “Belki”
- Wartość podatku należnego (całkowity)
- Wartość podatku już zapłaconego za granicą
Wartości muszą być przeliczane na złote po odpowiednich kursach walutowych (średnich kursach NBP z dnia poprzedzającego uzyskanie przychodu lub poniesienie kosztu).
Podsumowanie
Aby inwestować w ETF-y trzeba posiadać rachunek maklerski. W pierwszej kolejności warto rozważyć rachunki IKE i IKZE, a dopiero w drugiej kolejności rachunek zwykły. Podstawowym wyborem powinni być brokerzy oferujący ETF-y europejskie.
ETF-y na rynkach zagranicznych są notowane w walutach obcych, co oznacza że trzeba na jakimś etapie trzeba zamienić PLN na inne waluty. Samo składanie zleceń wygląda podobnie jak na GPW. W przeciwieństwie do GPW notowania na żywo nie są standardem. Brokerzy najczęściej zapewniają notowania opóźnione o 15 min.
Inwestując przez IKE i IKZE można osiągać korzyści podatkowe oraz odpada obowiązek wypełniania PIT-ów (nie trzeba rozliczać dywidend i zysków ze sprzedaży). Inwestując przez rachunek “zwykły” warto korzystać z ETF-ów Accumulating, dzięki czemu odpada obowiązek rozliczania dywidend. Aby zminimalizować rozliczanie dochodów ze sprzedaży warto korzystać z ETF-ów multi-asset lub wykonywać rebalancing dopłatami do rachunku. W przypadku rozliczania brokera polskiego uzyskuje się PIT-8C, dzięki czemu jest ono bardzo proste. Mając rachunek u brokera zagranicznego można wspierać się narzędziami podatkowymi, których zaczyna przybywać.
