Oto jak autor tekstu napisanego dla magazynu Fortune pod tytułem Five Ways America Is Still On Top przekonuje swoich czytelników, że żyją w krainie sukcesu i jak można to skomentować:
- Amerykańska gospodarka jest wciąż największa i najbardziej produktywna – świetnie, ale jednocześnie ma bardzo wysokie koszty pracy i przez to jest niekonkurencyjna. Chiny rosną bardzo szybko..
- Ma największą wartość inwestycji zagranicznych – bo jest tak dużym rynkiem zbytu, że zagranicznym firmom bardziej opłaca się montaż na miejscu niż dostawy transgraniczne. W ten sposób mocniej konkurują z amerykańskimi producentami.
- Ma topowe światowe marki – tyle że w kryzysie ludzie porzucają produkty markowe na rzecz tanich substytutów. Amerykańska produkcja przestała być dawno synonimem jakości, może z wyjątkiem kinematografii. Marki nie dają też automatycznie zysków, o czym przekonał się HP, który porzucił produkty konsumenckie. Wcześniej IBM sprzedał chińskiemu Lenovo markę Thinkpad.
- Szczyci się najlepszymi uniwersytetami na świecie – ale jednocześnie system szkolnictwa dołuje. Na amerykańskich uniwersytetach ponad połowa studentów to obcokrajowcy, część z nich wraca do siebie, część zostaje i konkuruje na lokalnym rynku pracy. A ponieważ system rankingujący oparty jest m.in. o tempo wzrostu zarobków po ukończeniu studiów, to z racji niskiej bazy amerykańskie uczelnie wyglądają na generujące największy przyrost.
- Dolar jest nadal podstawową walutą rezerw na świecie. To jest akurat temat rzeka. Dolar chwilowo zyskuje, bo euro dołuje, ale przy obecnych stopach procentowych, obniżeniu ratingu USA, częstych dodrukach i odchodzeniu Chin od dolara, jego przyszłość nie jest pewna.
Komentarze pod tekstem, autorstwa głównie Amerykanów, nie pozostawiają na autorze suchej nitki. Niech się tam biją między sobą. Dla przeciwwagi przygotowaliśmy pięć zagadnień, które – delikatnie mówiąc – są miejscem do poprawy, bo rzutują gospodarczo na resztę świata:
- Wątpliwa moralność korporacyjna. Tylko w USA płaci się prezesom dziesiątki milionów dolarów rocznie wynagrodzenia. Tak, nadal. W większości wypadków pensje rosną – zobacz w raporcie firmy Equilar. Średnia z 300 firm przekracza 11 mln dolarów. Ale było jeszcze gorzej: w 2007 roku niektóre pensje przekraczały 100 mln dolarów – zobacz w zestawieniu Forbesa. Pomińmy dyskusję o zasadności ekonomicznej takich wypłat. Moralnie jest to naganne, bo mąci w głowach zwykłym ludziom.
- Życie na kredycie. Już nie tylko konsumenci, już nie tylko firmy, ale cała Ameryka pożyczyła tak dużo, że nie stać ją na spłatę. I zadłuża się dalej, bo taki jest jej model biznesowy. Jedynym wyjściem jest uruchomić inflację, by obniżyć wartość dolara. W relacji do PKB dług nie jest wcale wysoki, historycznie sięga poziomu z 1950 roku.
- Spekulacje. Podobno chciwość jest dobra, a na pewno znaczące firmy z Wall Street uprawiają ją codziennie. Banki inwestycyjne spekulują na rynkach światowych, towarach, walutach, czym się da, żeby przynieść do domu trochę zysku. W rezultacie mamy to co mamy: światowy kryzys finansowy (nie gospodarczy). Zbyt wiele ludzi uwierzyło w latach 2004-2006, że można zarabiać nie pracując, a bankierzy ich w tym utwierdzali.
- Interwencjonizm. Gdy coś nie idzie po myśli, trzeba zaatakować – uczy nas historia amerykańskiej polityki zagranicznej. Hiroshima, Wietnam, Korea, Kuwejt, Irak, Afganistan to tylko niektóre wojny, w których USA uzurpowało sobie prawo do zajęcia stanowiska z wykorzystaniem czołgów i bomb. Niestety, nie udało się powtórzyć sukcesów gospodarczych z I i II wojny światowej, z których wychodząc zwycięsko, Stany wzbogaciły się na pożyczkach i handlu z odbudowującymi się krajami. Ale kolejny model biznesowy pod hasłem: Jak masz coś do nas to dostaniesz w łeb, cały czas jest aktualny, także w sferze gospodarczej.
- Podziały polityczne. Odczuwalna od niedawna w Polsce polaryzacja na PO i PIS jest niczym w porównaniu do rowu mariańskiego dzielącego demokratów i republikanów. Obie strony nawzajem się nienawidzą, a zwykli ludzie skaczą sobie do gardeł zamiast współdziałać, mimo że jadą na jednym wózku. Gospodarczo przejawia się to w tym, że nie rządzi nikt, są tylko okresowe zmiany przy władzy, w ramach których można (i trzeba) rozdrapać jak najwięcej przed kolejną zmianą. Społeczeństwo nie ma prawa mieć do nikogo pretensji, bo ma przecież prawo głosu. W rezultacie okręt dryfuje bez kapitana, a od czasów Reagana nie było w USA lidera, który pociągnąłby ludzi za sobą.
A jakie są Twoje odczucia, co w USA idzie dobrze, co idzie źle i jak wpłynie na dalsze losy naszej chorej globalnej gospodarki?
