Główne zmiany w projekcie ustawy polegają przede wszystkim na rezygnacji z PKWiU 2008 w obrocie towarowym oraz określenie poziomu stawek VAT w oparciu o Nomenklaturę Scaloną (CN), co oznacza odejście od stosowanej od lat w Polsce klasyfikacji statystycznej.
– Oznacza to odejście od stosowanej od lat klasyfikacji statystycznej i drastyczne skrócenie wielkości załączników określających obniżone stawki VAT. Nomenklatura Scalona jest klasyfikacją szeroko wykorzystywaną dla potrzeb VAT w krajach europejskich – powiedział dyrektor działu prawno-podatkowego Jakub Matusiak podczas spotkania z dziennikarzami.
Według nowych przepisów, obowiązywać będzie jedna stawka podatku w ramach tej samej grupy asortymentowej. Natomiast obecnie, zgodnie z klasyfikacją PKWiU 2008 w powiązaniu z brzmieniem przepisów ustawy o VAT, produkty nawet z tej samej grupy towarowej mogą mieć różne stawki VAT. Na przykład stawka VAT na pieczywo w zależności od różnych „niuansów” klasyfikacyjnych może wynosić 5, 8 lub 23 proc.
– Jest to zmiana rewolucyjna i z pewnością ułatwia ona życie przedsiębiorcy. Wątpliwości budzi jednak pewna uznaniowość i brak jednolitego klucza, według którego w celu ujednolicenia stawek VAT część towarów – jak określa to MF – „równana” jest w dół (owoce, orzechy, jogurty, pieczywo, ciastka), a część w górę (np. niegazowane napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego) – uważa Matusiak.
Według niego, tym kluczem nie jest na pewno promowanie zdrowej żywności – np. 5-proc. stawka VAT w miejsce dotychczas stosowanej wyższej stawki na pieczywo i ciastka konserwowane.
– Nie jest, albo przynajmniej nie zawsze jest nim również logika asortymentowa np. soki owocowe 100 proc. mają 5 proc. VAT, napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego – 23 proc. VAT, napoje gazowane – 23 proc. VAT, a woda – 23 proc. Wydaje się, że jedynym kluczem jest matematyka budżetowa, która nie pozwoliła MF „równać” tylko w dół – dodał Matusiak.
Jego zdaniem, z punktu widzenia producentów istotne jest m.in. to, aby nie musieli oni konkurować różnymi stawkami VAT w tych samych grupach towarowych.
Matusiak podkreślił, że Nomenklatura Scalona dotyczy tylko obrotu towarowego (nie ma w niej usług). Z tej przyczyny PKWiU pozostanie właściwą klasyfikacją dla VAT w usługach, lecz zostanie zaktualizowana do wersji 2015.
Projekt ustawy o VAT wprowadza także Wiążącą Informację Stawkową (WIS), która ma wspierać podatników we właściwej klasyfikacji towarów i usług dla celów VAT. Według ekspertów z PwC, WIS ma funkcjonować na wzór indywidualnych interpretacji podatkowych, a organy klasyfikacyjne będą posiadać uprawnienia do badań laboratoryjnych klasyfikowanych towarów.
– Co ważne, zmiana przepisów pociąga za sobą konsekwencję w postaci utraty ważności przez dotychczas wydane stawkowe interpretacje. Przedsiębiorca musi wziąć to pod uwagę i przygotować się do tego – podkreślił Matusiak.
Manager Tax & Legal Department w PwC Piotr Bielicz zwrócił uwagę, że przepisy wchodzą od 1 stycznia 2020 r., ale podatnicy o WIS będą mogli występować już od 1 kwietnia 2019 r.
– MF zostawiło pewną furtkę czasową, aby przedsiębiorcy mogli się przygotować. Oficjalnie czas na wydanie WIS to 3 miesiące, ale ze względu na ewentualne badania laboratoryjne może to potrwać nieco dłużej – powiedział Bielicz.
Matusiak zwrócił także uwagę, że w świetle tej ustawy nie widać propozycji ze strony MF powrotu w najbliższej przyszłości do poziomu stawki podatku VAT do 22 proc. z obecnych 23 proc.
