Norweski megafundusz kupuje akcje na całym świecie, ale polski rynek omija
Rok 2022 był rokiem bessy na światowych giełdach. Taniały akcje w Azji, Europie i Stanach. Na tym ostatnim rynku spektakularną przecenę zaliczyły przede wszystkim spółki technologiczne. W niektórych wypadkach (Peloton, Coinbase, Zoom, Robinhood, Snap czy Spotify) skala spadków licząc od szczytów z 2020-21 przekraczała nawet 90 proc., co automatycznie nasuwało porównania do okresu pęknięcia „bańki internetowej”. W samym 2022 r. solidną przecenę zanotowało wiele biznesów generujących olbrzymią gotówkę i płacące regularne dywidendy. Akcje Amazona potaniały o 50 proc., Google o 40 proc., Microsoftu o 30 proc., a Apple o 27 proc. Z rynkowych przecen na potęgę korzystał Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny, dla którego Wall Street – obok rynku nieruchomości i obligacji skarbowych – to jedno z głównych miejsc lokowania nadwyżek finansowych pochodzących z wydobycia ropy naftowej i gazu.
Na koniec 2022 r. Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny był wart przeszło 12,4 bilionów koron.
Polowanie na bigtechy
W najnowszym zestawieniu za 2022 r. w portfelu megafunduszu znajdziemy kilkaset spółek notowanych na amerykańskiej giełdzie. Największe pozycje to oczywiście FAAMG, czyli sztandarowe amerykańskie bigtechy. Numerem jeden jest Apple. Norwegowie kontrolują nieco ponad 1 proc. wszystkich akcji producenta iPhone-ów, czyli pakiet warty 21,28 mld USD. Na drugim miejscu jest Microsoft Corp z inwestycją na poziomie 20,29 mld USD, a trzecim Alphabet – 11,19 mld USD. Tuż za podium znalazł się Amazon (8,14 mld USD). Pierwszą piątkę największych pozycji na amerykańskim rynku zamyka Berkshire Hathaway (5,26 mld USD). Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny wykorzystał ubiegłoroczną przecenę do akumulacji akcji wspomnianych spółek. W wypadku Apple zaangażowanie w akcjonariat wzrosło z 0,84 proc. do 1,03 proc., Microsoftu z 0,95 proc. do 1,13 proc., Alphabetu z 0,85 proc. do 0,98 proc., Amazona z 0,81 proc. do 0,95 proc., a Berkshire Hathaway z 0,46 proc. do 0,63 proc. Choć zmiany procentowe mogą wydawać się niewielkie, to warto pamiętać, że mowa spółkach wycenianych w bilionach dolarów. Za poszczególnymi zmianami stoją więc transakcje liczone w miliardach dolarów.
Norweski fundusz inwestował nie tylko w bigtechy. W 2022 r. zwiększył pozycje m.in. na UnitedHealth Group (do 1,03 proc.), Johnson & Johnson (do 0,97 proc.) i NVIDIA Corp (do 1,08 proc.). Co ciekawe, fundusz kupował nawet mocno przecenione w ubiegłym roku akcje Meta Platforms, gdzie zwiększył pozycję z 1,01 proc. do 1,32 proc., a nawet Tesli – z 0,73 proc. do 0,87 proc. Obie spółki w 2022 r. zaliczyły 65-proc. tąpnięcie notowań.
10 największych inwestycji norweskiego funduszu w USA
| Lp | Spółka | Wartość pozycji na koniec 2022 r. |
| 1. | Apple | 21,28 mld USD |
| 2. | Microsoft | 20,29 mld USD |
| 3. | Alphabet | 11,19 mld USD |
| 4. | Amazon | 8,14 mld USD |
| 5. | Berkshire Hathaway | 5,26 mld USD |
| 6. | UnitedHealth Group | 5,12 mld USD |
| 7. | Exxon Mobil Corp | 5,118 mld USD |
| 8. | Johnson & Johnson | 4,5 mld USD |
| 9. | Meta Platforms | 4,17 mld USD |
| 10. | NVIDIA Corp | 3,87 mld USD |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Norges Bank
Poza Stanami norweski fundusz też był bardzo aktywny i umacniał swoją pozycję na swoich największych inwestycjach. W 2022 r. dokupił akcje m.in. Nestle (wartość pakietu urosła do 8,95 mld USD), Roche Holding (do 6,3 mld USD), Taiwan Semiconductor Manufacturing (do 6,1 mld USD), Novo Nordisk (5,79 mld USD), ASML Holding (5,29 mld USD), Novartis (4,89 mld USD), AstraZeneca (4,85 mld USD) czy Samsung Electronics (4 mld USD). A to tylko fragment długiej listy „dokupionych” spółek.
Polskie akcenty w norweskim portfelu
Norweski fundusz zaszalał z inwestycjami w 2022 r., ale o GPW najwyraźniej zapomniał. Na koniec ubiegłego roku posiadał akcje 102 polskich spółek, czyli 5 mniej niż rok wcześniej. Z portfela zniknęły akcje Lotosu i PGNiG (zostały wchłonięte przez Orlen) oraz Getin Noble Banku, który został poddany przymusowej restrukturyzacji. W 2022 r. Norwegowie sprzedali też wszystkie posiadane akcje Getin Holdingu, Dębicy, Grupy Pracuj, Instalu Kraków, Vercomu i Wawelu. Nowych pozycji było tylko 5: Bank Handlowy, HiProMine, Inter Cars, Pepco Group i SDS Optic.
Łącznie na koniec 2022 r. w portfelu Norwegów znajdowały się akcje z warszawskiej giełdy o wartości blisko 1,27 mld USD, czyli 5,6 mld zł (licząc po kursie z 31 grudnia 2022 r.). Dla porównania warto dodać, że jeszcze na koniec 2020 r. wartość portfela opiewała na ok. 6,5 mld zł. W ciągu dwóch lat wartość inwestycji na GPW spadła blisko 14 proc.
Norwegowie też nie afiszują się z inwestycjami nad Wisłą. Zaangażowanie funduszu to przeważnie niskie kilka procent akcji. Na koniec 2022 r. w żadnej spośród 102 spółek Norwegowie nie przekraczali progu 5 proc. W ostatnim czasie sytuacji, gdy fundusz ujawniał się w akcjonariacie było zaledwie kilka (STS Holdingu, Toya, Oponeo i R22).
Pod względem zainwestowanych kwot prym wiodą spółki z WIG20. Licząc po kursie dolara z 31 grudnia 2022 r. największą pozycją były akcje PKO BP, a zaraz za nim Orlenu – odpowiednio 859 i 858 mln zł. Tu warto odnotować, że w 2022 r. fundusz zwiększył zaangażowanie w akcje banku z 1,27 proc. do 2,26 proc., a w wypadku Orlenu symbolicznie zmniejszył (z 1,18 proc. do 1,15 proc.). Trzecim największym polskim akcentem w portfelu norweskiego funduszu emerytalnego było Dino Polska (485 mln zł). Pozycje o wartości przekraczającej 200 mln zł widniały przy Allegro (283 mln zł), Kruku (213 mln zł), CD Projekcie (208 mln zł) i Banku Pekao (206 mln zł). Do pierwszej dziesiątki załapały się jeszcze LPP, PZU i Santander BP. Pierwsza spółka spoza WIG20 uplasowała się na 13. pozycji i był to STS Holding (124 mln zł).
Norwedzy częściej sprzedawali akcje niż kupowali
W ubiegłym roku Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny częściej sprzedawał niż kupował akcje na GPW. W sumie zmniejszył zaangażowanie w 64 spółkach, a w 29 zwiększył. 19 pozycji pozostało bez zmian.
| Spółki kupowane w 2022 r. | Spółki sprzedawane w 2022 r. | Pozycje bez zmian w 2022 r. |
| 11 bit studios, AB, Alumetal, Atal, Auto Partner, Bank Handlowy, Bank Millennium, Benefit Systems, CD Projekt, Creepy Jar, Dino Polska, Grupa Kęty, HiProMine, Inter Cars, Kruk, MFO, MLP Group, Neuca, Pepco Group, Pekabex, Pure Biologics, Rainbow Tours, Ryvu Therapeutics, Scope Fluidics, SDS Optic, Selvita, Shoper, Stalprodukt | Alior, Allegro, Amica, Apator, Asseco Poland, Bank Pekao, BBI Development, BNPP Bank Polska, Boryszew, Budimex, Captor Therapeutics, Cavatina Holding, CCC, Ciech, ComArch, Creotech Instruments, Cyfrowy Polsat, Dadelo, DataWalk, Dom Development, Enter Air, Forte, Dębica, Getin Holding, Getin Noble Bank, Grupa Lotos, Grupa Pracuj, Instal Kraków, Izostal, Kernel Holding, KGHM Polska Miedź, LiveChat Software, LPP, Medicalgorithmics, Medinice, Molecure, Onde, Oponeo.pl, Orange Polska, PCC Rokita, Pointpack, PKN Orlen, PGNiG, PZU, R22, Rafako, Ronson Development, Santander Bank Polska, Spyrosoft, Stalprofil, STS Holding, Synektik, Ten Square Games, TIM, Toya, Vercom, Vigo Photonics, GPW, Wawel, Wielton, Wirtualna Polska, Wittchen, Elzab, Zamet | Agora, Ailleron, Ambra, Celon Pharma, Cherrypick Games, Eurocash, Ferro, Gamivo, Grupa Azoty, Kino Polska, Mangata Holding, mBank, Mercor, Orzeł Biały, Pharmena, PlayWay, PolTreg, Relpol, Voxel |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Norges Bank
W ubiegłym roku norweski fundusz skracał przede wszystkim pozycje na spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Zmniejszył zaangażowanie w akcje Orlenu, KGHM-u, Alior Bank, PZU, GPW czy Banku Pekao. W tym ostatnim wypadku z 3,57 proc. do zaledwie 0,91 proc. Wyjątkiem w tym zakresie był PKO BP, gdzie zaangażowanie funduszu wzrosło z 1,27 proc. do 2,26 proc.
Warto też odnotować, że Norwedzy zmniejszali pozycje na takich spółkach jak Allegro, Asseco Poland, CCC, LPP czy mniejszych, które w ubiegłym roku biły rekordy, jak na przykład Budimex, PCC Rokita, Wittchen czy Spyrosoft.
Z drugiej strony fundusz zwiększał pozycje na akcjach debiutantów w WIG20 (Pepco, Kruk, Kęty). Na uwagę zasługuje także wzrost zaangażowania w producentów gier wideo (CD Projekt, 11 bit studios i Creepy Jar), spółek biotechnologicznych (Pure Biologics, Ryvu Therapeutics, Scope Fluidics, Selvita) oraz większe transakcje na akcjach Alumetalu, Atalu, Auto Partnera, Benefit Systems, HiProMine, MLP Group, SDS Optic i Shopera.
Polskie spółki w portfelu Norweskiego Państwowego Funduszu Emerytalnego
| Spółka | Sektor | Udział w akcjonariacie spółki na koniec 2021 r. | Udział w akcjonariacie spółki na koniec 2022 r. |
| 11 bit studios | Gry | 2,71 proc. | 3,73 proc. |
| AB | Handel hurtowy/Technologia | 2,6 proc. | 2,7 proc. |
| Agora | Media | 3,14 proc. | 3,14 proc. |
| Ailleron | Informatyka | 2,97 proc. | 2,97 proc. |
| Alior Bank | Banki | 0,87 proc. | 0,52 proc. |
| Allegro.eu | E-commerce | 1,18 proc. | 1,06 proc. |
| Alumetal | Hutnictwo | 0,33 proc. | 1,3 proc. |
| Ambra | Artykuły spożywcze | 2,15 proc. | 2,15 proc. |
| Amica | Wyposażenie domu | 0,77 proc. | 0,33 proc. |
| AmRest Holdings | Rekreacja i wypoczynek | 0 proc. | 0 proc. |
| Apator | Przemysł elektromaszynowy | 0,83 proc. | 0,76 proc. |
| Asseco Poland | Informatyka | 0,72 proc. | 0,71 proc. |
| Atal | Nieruchomości | 0,27 proc. | 1,11 proc. |
| Auto Partner | Motoryzacja | 2,56 proc. | 4,04 proc. |
| Bank Handlowy | Banki | 0 proc. | 0,06 proc. |
| Bank Millennium | Banki | 1,15 proc. | 1,25 proc. |
| Bank Polska Kasa Opieki | Banki | 3,57 proc. | 0,91 proc. |
| BBI Development | Nieruchomości | 2,87 proc. | 1,22 proc. |
| Benefit Systems | Rekreacja i wypoczynek | 0,62 proc. | 2,83 proc. |
| BNPP Bank Polska | Banki | 0,26 proc. | 0,25 proc. |
| Boryszew | Hutnictwo | 0,52 proc. | 0,45 proc. |
| Budimex | Budownictwo | 0,75 proc. | 0,21 proc. |
| Captor Therapeutics | Biotechnologia | 2,99 proc. | 2,33 proc. |
| Cavatina Holding | Nieruchomości | 2,92 proc. | 2,89 proc. |
| CCC | Odzież i kosmetyki | 2,78 proc. | 1,2 proc. |
| CD Projekt | Gry | 0,33 proc. | 1,58 proc. |
| Celon Pharma | Produkcja leków | 0,47 proc. | 0,47 proc. |
| Cherrypick Games | Gry | 0,1 proc. | 0,1 proc. |
| Ciech | Chemia | 2,37 proc. | 1,93 proc. |
| ComArch | Informatyka | 2,7 proc. | 2,65 proc. |
| Creepy Jar | Gry | 2,1 proc. | 2,15 proc. |
| Creotech Instruments | Technologie | 0,91 proc. | 0,73 proc. |
| Cyfrowy Polsat | Telekomunikacja | 0,17 proc. | 0,13 proc. |
| Dadelo | Handel internetowy | 1,47 proc. | 1,45 proc. |
| DataWalk | Informatyka | 2,46 proc. | 2,36 proc. |
| Dino Polska | Sieci handlowe | 1,1 proc. | 1,31 proc. |
| Dom Development | Nieruchomości | 0,86 proc. | 0,75 proc. |
| Enter Air | Transport i logistyka | 3,83 proc. | 3,33 proc. |
| Eurocash | Sieci handlowe | 0,02 proc. | 0,02 proc. |
| Fabryki Mebli Forte | Wyposażenie domu | 1,3 proc. | 0,97 proc. |
| Ferro | Budownictwo | 4,74 proc. | 4,74 proc. |
| FO Dębica | Motoryzacja | 2,58 proc. | 0 proc. |
| Gamivo | Gry | 2,26 proc. | 2,26 proc. |
| Getin Holding | Banki | 2,49 proc. | 0 proc. |
| Getin Noble Bank | Banki | 0,52 proc. | 0 proc. |
| Grupa Azoty | Chemia | 0,02 proc. | 0,02 proc. |
| Grupa Kęty | Hutnictwo | 2,15 proc. | 3,24 proc. |
| Grupa Lotos | Paliwa i gaz | 1,81 proc. | 0 proc. |
| Grupa Pracuj | Informatyka | 0,73 proc. | 0 proc. |
| HiProMine | Dobra konsumpcyjne | 0 proc. | 1,93 proc. |
| Instal Kraków | Budownictwo | 2,82 proc. | 0 proc. |
| Inter Cars | Motoryzacja | 0 proc. | 0,64 proc. |
| Izostal | Przemysł elektromaszynowy | 4,67 proc. | 2,91 proc. |
| Kernel Holding | Artykuły spożywcze | 1,14 proc. | 0,4 proc. |
| KGHM Polska Miedź | Górnictwo | 1,28 proc. | 0,49 proc. |
| Kino Polska | Media | 3,84 proc. | 3,84 proc. |
| Kruk | Wierzytelności | 1,38 proc. | 3,54 proc. |
| LiveChat Software | Informatyka | 2,87 proc. | 2,38 proc. |
| LPP | Odzież i kosmetyka | 1,14 proc. | 0,88 proc. |
| Mangata Holding | Przemysł elektromaszynowy | 0,85 proc. | 0,85 proc. |
| mBank | Banki | 0,59 proc. | 0,59 proc. |
| Medicalgorithmics | Sprzęt i materiały medyczne | 2,97 proc. | 1,44 proc. |
| Medinice | Ochrona zdrowia | 2,1 proc. | 2,07 proc. |
| Mercor | Budownictwo | 1,86 proc. | 1,86 proc. |
| MFO | Budownictwo | 2,07 proc. | 2,44 proc. |
| MLP Group | Nieruchomości | 1,91 proc. | 3,23 proc. |
| Molecure | Biotechnologia | 3,66 proc. | 2,96 proc. |
| Neuca | Dystrybucja leków | 0,89 proc. | 1,29 proc. |
| Onde | Energia | 0,25 proc. | 0,24 proc. |
| Oponeo.pl | Handel internetowy | 6,26 proc. | 4,57 proc. |
| Orange Polska | Telekomunikacja | 1,71 proc. | 1,3 proc. |
| Orzeł Biały | Recykling | 1,51 proc. | 1,51 proc. |
| PCC Rokita | Chemia | 2,74 proc. | 2,23 proc. |
| Pepco Group | Sieci handlowe | 0 proc. | 0,13 proc. |
| Pharmena | Produkcja leków | 1,37 proc. | 1,37 proc. |
| PlayWay | Gry | 1,79 proc. | 1,79 proc. |
| Pointpack PL | Transport i logistyka | 3 proc. | 2,89 proc. |
| PKN Orlen | Paliwa i gaz | 1,18 proc. | 1,15 proc. |
| PGNiG | Paliwa i gaz | 0,07 proc. | 0 proc. |
| Poltreg | Biotechnologia | 1,39 proc. | 1,39 proc. |
| PKO BP | Banki | 1,27 proc. | 2,26 proc. |
| PZU | Ubezpieczenia | 0,6 proc. | 0,54 proc. |
| Pekabex | Budownictwo | 1,57 proc. | 1,71 proc. |
| Pure Biologics | Biotechnologia | 2 proc. | 2,41 proc. |
| R22 | Technologie | 4,79 proc. | 3,9 proc. |
| Rafako | Budownictwo | 1,38 proc. | 0,94 proc. |
| Rainbow Tours | Rekreacja i wypoczynek | 1,97 proc. | 1,98 proc. |
| Relpol | Przemysł elektromaszynowy | 0,11 proc. | 0,11 proc. |
| Ronson Development | Nieruchomości | 1,49 proc. | 0 proc. |
| Ryvu Therapeutics | Biotechnologia | 1,9 proc. | 1,99 proc. |
| Santander Bank Polska | Banki | 0,64 proc. | 0,54 proc. |
| Scope Fluidics | Biotechnologia | 2,83 proc. | 2,93 proc. |
| SDS Optic | Sprzęt i materiały medyczne | 0 proc. | 2,2 proc. |
| Selvita | Biotechnologia | 3,28 proc. | 4,74 proc. |
| Shoper | Informatyka | 1,11 proc. | 2,31 proc. |
| Spyrosoft | Informatyka | 0,66 proc. | 0,64 proc. |
| Stalprodukt | Hutnictwo | 1,39 proc. | 1,79 proc. |
| Stalprofil | Zaopatrzenie przedsiębiorstw | 2,98 proc. | 0,96 proc. |
| STS Holding | Bukmacherski | 5,95 proc. | 4,57 proc. |
| Synektik | Biotechnologia | 3,36 proc. | 1,73 proc. |
| Ten Square Games | Gry | 2,85 proc. | 2,73 proc. |
| TIM | Zaopatrzenie przedsiębiorstw | 2,64 proc. | 2,35 proc. |
| Toya | Handel hurtowy | 5,14 proc. | 2,44 proc. |
| Vercom | Informatyka | 2,19 proc. | 0 proc. |
| Vigo Photonics | Przemysł elektromaszynowy | 2,51 proc. | 0,87 proc. |
| Voxel | Sprzęt i materiały medyczne | 2,44 proc. | 2,44 proc. |
| GPW | Rynek kapitałowy | 0,83 proc. | 0,33 proc. |
| Wawel | Artykuły spożywcze | 0,51 proc. | 0 proc. |
| Wielton | Przemysł elektromaszynowy | 1,61 proc. | 0,26 proc. |
| Wirtualna Polska Holding | Media | 2,6 proc. | 2,32 proc. |
| Wittchen | Odzież i kosmetyki | 2,33 proc. | 0,97 proc. |
| Elzab | Informatyka | 1,65 proc. | 1,61 proc. |
| Zamet Industry | Przemysł elektromaszynowy | 1,26 proc. | 1,25 proc. |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Norges Bank
