Warranty opcyjne na GPW. Wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Warranty to instrumenty dające inwestorowi prawo (ale nie obowiązek) zakupu lub sprzedaży w określonym z góry terminie i po z góry ustalonej cenie wybranego instrumentu bazowego lub wypłaty zrealizowanego zysku. Oferują możliwość zarabiania nie tylko na wzrostach, ale także spadkach cen. Dają inwestorom prawo, ale nie nakładają na nich żadnych zobowiązań. W związku z tym, maksymalna strata jest w każdym przypadku ograniczona do kwoty, jaką inwestor zapłacił za dany warrant. Do warrantów nie stosuje się depozytu zabezpieczającego, czy wezwania do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego. Warrantami można handlować podobnie jak innymi instrumentami rynku kasowego.

Warranty na GPW

Właśnie takie instrumenty pojawiły się niedawno na warszawskiej giełdzie, a ich emitentem jest Raiffeisen Bank International (RBI). Austriacki bank zaoferował polskim inwestorom warranty kupna i sprzedaży oparte na indeksach WIG20, mWIG40 oraz DAX, a także na akcjach dziewięciu wybranych spółek. Na liście znalazły się Allegro, Bank Pekao, CD Projekt, Dino Polska, KGHM, PKN Orlen, Pepco, PKO BP oraz PZU. Warranty notowane na GPW dają możliwość rozliczenia inwestycji bez kupowania lub sprzedawania akcji.

– Chcemy poszerzać ofertę dla inwestorów szukających nowych i ciekawych instrumentów. Mamy nadzieję, że polscy uczestnicy rynku dostrzegą możliwości inwestycyjne jakie dają warranty opcyjnie i znajdą zastosowanie dla nich w swoich strategiach – zaznacza Bogdan Kornacki z Działu Rozwoju Rynku GPW.

Jak zauważa w organizowanym przez StockWatch webinarze country-menedżerka RBI Anna Kujawska, w sumie jest to 359 nowych instrumentów. Podzielone są one według typu – long call i long put, każdy występuje w co najmniej pięciu wariantach z różnymi cenami wykonania i trzema możliwymi terminami wygaśnięcia (wrzesień i grudzień 2024 r., marzec 2025 r.). Możliwe jest tylko rozliczenie gotówkowe – nie ma możliwości fizycznej dostawy akcji.

– Na GPW warranty notowane są w Systemie Animatora Rynku, tak jak inne instrumenty strukturyzowane. Wskazany przez emitenta animator gwarantuje stałą obecność zleceń kupna i sprzedaży – zauważa Bogdan Kornacki z GPW, dodając że dzięki temu w czasie trwania sesji inwestor nigdy nie musi martwić się o znalezienie nabywcy lub sprzedawcy.

Jak inwestować z wykorzystaniem warrantów?

Wyniki warrantu zależą przede wszystkim od wyników aktywa bazowego. Ale na nie wpływają również inne czynniki, takie jak oczekiwana zmienność, pozostały okres do wygaśnięcia, i w mniejszym stopniu przewidywane dywidendy i stopy procentowe.

Jak wskazuje menedżerka RBI, warranty mogą z powodzeniem służyć zarówno do zabezpieczania pozycji, jak i do spekulacji. Trzymany do zapadalności warrant jest de facto prawem do kupna lub sprzedaży danego instrumentu po z góry określonej cenie. Jednak warrant można też w każdej chwili sprzedać na rynku wtórnym, a cena, jaką otrzyma inwestor, będzie niczym innym jak premią.

Podczas swojego okresu obowiązywania, cena warrantu jest kształtowana przez kilka kluczowych czynników. Podstawowe to wartość wewnętrzna i wartość czasowa. Ta pierwsza jest różnicą między aktualną ceną aktywa bazowego a ceną wykonania warrantu. Wartość wewnętrzna, w połączeniu z wartością czasową, określa cenę warrantu podczas jego okresu obowiązywania. Wartość czasowa jest to część ceny warrantu, która nie jest pokryta wartością wewnętrzną. Wartość czasowa warrantu jest najwyższa, gdy cena wykonania jest taka sama jak cena aktywa bazowego i maleje do zera, gdy warrant zbliża się do końca swojego okresu notowania. Z czasem cena warrantu i wartość wewnętrzna zbliżają się do siebie. Na wartość czasową mają również wpływ zmienność, dywidendy i stopy procentowe. Zarówno wartość wewnętrzna, jak i wartość czasowa są pod wpływem tych czynników. Jeśli jakakolwiek z tych zmiennych wzrośnie lub spadnie, cena warrantu ulegnie zmianie.

W zależności od ceny wykonania warrantu w stosunku do ceny aktywa bazowego, warrant można opisać jako „in the money”, „at the money” lub „out of the money”. Te terminy pomagają ocenić wyniki warrantu w zmieniających się warunkach rynkowych.

• In-the-Money (ITM) lub „w pieniądzu” – opcja kupna, której cena instrumentu bazowego przekroczy kurs wykonania oraz opcja sprzedaży, której cena wykonania jest powyżej aktualnej wartości instrumentu bazowego. Jej premia zawiera wartość wewnętrzną i zewnętrzną. Przykład: Gdy WIG20 ma wartość 2.550 pkt., warrant kupna z kursem wykonania 2.525 i sprzedaży z kursem wykonania 2575 daje 25 pkt. „w pieniądzu” (ITM).
• Out-the-Money (OTM) lub „poza pieniądzem” – opcja, której premia składa się tylko z wartości zewnętrznej, gdy kurs wykonania jest gorszy od bieżącej ceny instrumentu bazowego (wyższy dla opcji kupna i niższy dla opcji sprzedaży). Przykład: Gdy WIG20 ma wartość 2.550 pkt., warrant kupna z kursem wykonania 2.575 i sprzedaży z kursem wykonania 2.525 daje 25 pkt. „poza pieniądzem” (OTM). W takich przypadkach wykonanie warrantu jest nieopłacalne dla jego właściciela.
• At-the-Money (ATM) lub „przy pieniądzu” – opcja, której kurs wykonania równa się kurs instrumentu bazowego (lub jest zbliżony). Jej premia składa się z wartości wewnętrznej (jeśli istnieje) i czasowej, gdzie wartość czasowa przyjmuje najwyższy poziom. Przykład: Gdy WIG20 ma wartość 2.550 pkt., warranty kupna i sprzedaży z kursami wykonania 2.550 są „przy pieniądzu” (ATM).

Ponadto wartość czasowa jest wyższa przy wysokiej zmienności i długiego czasu pozostającego do jej wygaśnięcia – ale tu uwaga, w miarę zbliżania się tego terminu spadek wartości tego komponentu staje się coraz bardziej dynamiczny. Tak więc w przypadku  warrantu głęboko „out-of-the-money”, do którego wygaśnięcia pozostaje jeszcze dużo czasu, wartość czasowa będzie wysoka, dla takiego samego warrantu z krótkim czasem do wygaśnięcia, niska.

Strategie inwestycyjne

Warranty można wykorzystać jako instrument zabezpieczający już posiadaną pozycję, do spekulacji na wzrosty lub spadki rynku, a także do bardziej zaawansowanych strategii.

– Jeśli myślimy o zabezpieczeniu portfela inwestycyjnego warrantami, to możemy w pewnym sensie porównać to do ubezpieczenia na wypadek jakiejś sytuacji. Nabywając warrant pozbywamy się niepotrzebnego ryzyka, czyli dokładnie tak, jak w wypadku wykupu polisy ubezpieczeniowej. W tym wypadku wybieramy poziom zabezpieczenia, termin ochrony i płacimy tzw. premię, czyli cenę warrantu (analogicznie do składki ubezpieczeniowej). Im większe zabezpieczenie, czy dłuższy termin, tym wyższa premia – tłumaczy Anna Kujawska, przedstawicielka Raiffeisen Bank International A.G.

Zakup warrantu pozwala inwestorowi na przykład tymczasowo zabezpieczyć pozycję przed spadkiem ceny instrumentu bazowego (akcji, indeksu). W uproszczeniu, dla jednej akcji przy mnożniku warrantu wynoszącym 0,1, potrzebnych jest dziesięć warrantów put (sprzedaży) na tę akcję. Wraz ze spadkiem ceny akcji rośnie wartość warrantu put, przy czym oczywiście należy pamiętać o kosztach nabycia (cena zakupu), podobnie jak w przypadku składki ubezpieczeniowej przeciwko spadającym kursom. Różne poziomy zabezpieczenia można osiągnąć poprzez różne kursy wygasania (strike).

Jeśli inwestor ma silne przekonanie o przyszłym zachowaniu akcji, indeksu lub surowca, może wykorzystać warranty do zwiększenia potencjalnych zysków. Nazywa się to efektem dźwigni. W porównaniu do bezpośrednich inwestycji, warranty mogą przynieść znaczne zyski przy stosunkowo niewielkim początkowym nakładzie kapitału. Istnieje jednak ryzyko, że warrant może stracić całą swoją wartość (w momencie wygasania), jeśli aktywa bazowe nie zachowują się zgodnie z oczekiwaniami inwestora. Przy użyciu warrantu typu call, inwestor zakłada, że cena aktywów wzrośnie. W przypadku warrantu typu put, inwestor zyskuje, jeśli cena aktywów spada. Dlatego warranty typu put mogą być dobrym sposobem na zabezpieczenie, lub hedging innych inwestycji.

Warranty można wykorzystać także do bardziej zaawansowanych strategii. Jeśli jednocześnie zakupimy akcje i oparte na nich warranty put, to na zwyżkach notowań będziemy zarabiać. Jednak na zniżkach będziemy tracić mniej, lub wcale (w zależności od tego czy zabezpieczymy całą czy część pozycji w akcjach) niż w przypadku zakupu samych akcji – nie stanie się to za darmo, bo kosztem będzie obciążająca całkowity wynik transakcji cena zakupu warrantów.

Warranty pozwalają też zarobić na skokowym wzroście zmienności. Przykładowo, można zająć pozycję przed zdarzeniami, które mogą wywołać duże zmiany cen, jak np. ogłoszenie wyników kwartalnych, decyzje banków centralnych itd. Ale uwaga – jeśli raport lub inne zdarzenie będzie bardzo zbliżone do rynkowych oczekiwań, to taka strategia zapewne przyniesie straty, bo oczekiwane ryzyko silnego ruchu się nie zmaterializuje.

Aby obstawić wzrost zmienności, można jednocześnie zakupić warranty call i warranty put oparte na tym samym instrumencie bazowym, posiadające tę samą datę wygaśnięcia i cenę wykonania. W takiej strategii im bardziej na koniec życia warrantu kurs tego instrumentu bazowego będzie odbiegał od ceny wykonania, tym korzystniejszy będzie to wynik dla inwestora.

W najbardziej niekorzystnym wariancie – jeśli cena rynkowa w momencie wygaśnięcia będzie dokładnie równać się cenie wykonania – wypłata z obu warrantów będzie zerowa, a inwestor poniesie stratę w wysokości sumy ceny warrantów. Jeszcze bardziej złożonych możliwości jest wiele. Trzeba mieć pomysł na strategię i – by ją móc zastosować – przejrzeć katalog dostępnych konfiguracji warrantów na stronie emitenta – RBI.

Czym się różnią warranty od opcji?

Cena warrantów, podobnie jak instrumentów pochodnych, jest zależna od wartości instrumentu bazowego. I warranty, i opcje, posiadają cenę wykonania (cena, po której inwestor ma prawo nabycia lub sprzedaży instrumentu bazowego), termin zapadalności oraz premię, czyli koszt nabycia warrantu lub opcji. Jednak różnica między oboma instrumentami jest zasadnicza. Opcje są umową dwóch stron, podczas gdy warranty – a ściślej warranty opcyjnie – są emitowane przez określoną instytucję. Są więc papierami wartościowymi, a to oznacza, że można nimi handlować na rachunkach inwestycyjnych instrumentów rynku kasowego (np. akcji) w tym na kontach IKE i IKZE (należy sprawdzić w danym biurze maklerskim).

Czy inwestowanie w warranty jest ryzykowne?

Warto pamiętać, że warranty na indeksy mają europejski styl wykonania, co oznacza, że przedstawić warrant do wykonania można tylko w dniu wygasania (ale sprzedać na rynku można w dowolnej chwili), a warranty na akcje – styl amerykański. Ten ostatni oznacza, że dodatkowo możliwe jest wykonanie ich wcześniej co jednak nie jest opłacalne, ponieważ wykonujemy warrant po wartości wewnętrznej, zatem tracimy wartość czasową. Inwestowanie w emitowane przez bank warranty jest obciążone podwyższonym ryzykiem ze względu na wbudowaną w nie dźwignię, która dodatkowo zmienia się w czasie trwania inwestycji.